Ingvar scribeva:
"Me placerea saper si alcuno ha trovate un explication
rational del problema que Kjell sovente tocca: proque
'lignite' etc., sed 'granito'; es isto non un mineral?
De mesmo: multe derivatos chimic in '-ina', sed
'vaccino'?"
Retro circa un anno io recercava le question de "vaccino" e trovava un
explication que me pare bastante convincente. Io re-posta un selection,
legeremente edite:
---------
In le Bloomsbury Dictionary of Word Origins, John Ayto scribe:
"_Vaccine_ era adaptate de latine _vaccinus_, que significa litteralmente
'de un vacca' (illo era un derivativo de _vacca_, 'cow', le fonte de
francese _vache_). Illo era usate per le medico britannic Edward Jenner al
fin del 18e seculo in le vocabulos _vaccine disease_ pro vaccinia ['cowpox'],
e ergo _vaccine inoculation_ pro le technica que ille disveloppava de
preventer
variola per injicer gentes con le viro de vaccinia. Le verbo _vaccinate_
[vaccinar]
(se cuneava de illo al commenciamento del 19e seculo, ma _vaccine_ ipse non
era
usate como substantivo, significante 'materia inoculate' ante le annos
1840."
Anque io nota que le Concise Oxford Dictionary considera _vaccine_
primemente como adjectivo, "de vaccas, de vaccinia, de vaccinos". Le
substantivo _vaccine_, "vaccino", pare esser un simple adjectivo
substantivisate. Assi, le parolas interlinguan deberea esser _vaccin_ pro
le adjectivo e _vaccino_ pro le substantivo. Nota que, secundo para. 40 de
Gode e Blair, adjectivos substantivisate se termina in -o pro cosas neutre
e biologicamente mascule, e in -a solmente pro cosas biologicamenteg
femine.
------------------------
In summario: Le termination -ine in anglese "vaccine" ha nulle connexion
con le "-ine" in altere nomines chimic, como "caffeine" o "lysine"
("caffeina", "lysina" in interlingua) - ben que un tal connexion semblarea
multo plausibile. Illo es plustosto un termination adjectival, le mesmo
-ine que on trova in anglese "bovine", "canine", "ursine", "porcine" etc.
Istos pare in interlingua como "bovin", "canin", "ursin", "porcin" quando
on los usa como pur adjectivos, ma si on los substantivisa, on adder un -o.
Isto es le caso in "vaccino".
Quanto a "granito" io non sape tote le factos, ma io opina que le caso es
similar. Le "-ite" de anglese "granito" es differente que le "ite" de
altere nomines petric - "quartzite", "malachite", "pyrite" etc. Secundo le
Concise Oxford, "granite" veni del italiano "granito" 'granulate'
(grained). Le -ito es mermente le marca del participile passive. Si on
volerea "interlingualisar" iste parola secundo le maniera esperantic, on
dicerea "granulato" o "granato".
Amicalmente,
Chris Burd
Postscripto: Io non poteva esser multo active in interlng desde alcun
menses a causa de un projectos que io debeva compler ante le nascentia de
nostre nove filio (le secunde), que nos ha benvenite in le mundo al 19
Februario. Ora io joca le rolo de patre a plen tempore durante alcun
septimanas, e ha plus de tempore libere, durante que le infantes face lor
dormettos.
|