>
> Date:    Sun, 25 Aug 2002 19:51:59 +0200
> From:    Piet Cleij <[log in to unmask]>
> Subject: -izar, -isar
>
> Car amicos,
>
> Le equipa de Alexander Gode ha laborate durante plure annos pro
> registrar
> interlingua secundo le criterios que illo ipse ha fixate. Illo ha facite
> iste labor multo conscientiosemente, volente reducer al minimo le
> possibilitates de errar. Que le labor del equipa esseva de alte
> qualitate
> es demonstrate per le facto que, in le curso de un medie seculo,
> correctiones esseva a pena necessari.

Io es de accordo.  Le numero de errores pare multe parve, mais non
nihil.

>
> Ma nunc, post 50 annos, subitemente, alcunos inter nos discoperi que le
> suffixo -izar ha plus vetere papiros que le suffixo -isar e dunque illes
> propone que nos deberea cambiar un massa de parolas in nostre
> dictionarios.
> Ma ante de facer lo, io volerea haber un responsa a duo questiones
> essential. Le prime question: Esque Gode e su homines e feminas non ha
> vidite que -izar es le forma original? Io non pote supponer que illes
> esseva cec. Alora un secunde question se leva in mi mente: Proque,
> malgrado
> iste facto, illes ha date le preferentia a -isar? Essayante de trovar un
> responsa, io ha aperite dictionarios de diverse linguas. Alora io
> constata
> que il ha non solmente -iser in francese e -ise in anglese, ma anque
> -isieren in germano, -isere in danese, -isera in svedese, -iseren in
> nederlandese. Il me pare interessante de colliger iste suffixo in altere
> linguas, polonese, tcheco, etc. E si il se monstra que que justemente le
> forma con le S se ha extendite in multe linguas, on poterea pensar que
> hic
> il jace le ration del -isar seligite per IALA.

Bon speculation.  Mais nos non realmente sape si isto es le ration,
proque in altere casos on non usa iste altere linguas quando un solution
con tres variantes jam existe in le linguas fontes contribuente. Lege
tu Radicarium pro un altere ration.

Io detege que tu realmente es de accordo que -izar es le ver
prototypo, que on debe trovar alcun altere ration foras le
principios de interlingua pro justificar le uso de un forma altere
que le forma del prototypo.  Ordinarimente on non cerca iste altere
linguas quando il ha tres variantes in le linguas contribuente.
In iste caso le italiano, le portugese, le anglese american,
e le francese appoia un prototypo -izar.


>
> Salutes amical de
> Piet Cleij
>

Isto es le maniera in que nos debe discuter iste questiones - per
referentia al evidentia linguistic.  Io non es certe que nos debe
discuter lo aqui, mais possibilemente a coollist.  Jay, face possibile
que Piet pote inviar messages a coollist.

Totevia, que es le prototypo?  E nota que le anglese -ise es solmente
le orthographia brittanic e non anglese statosunitese. In America nos
scribe "americanize" e non "americanise", como le brittanicos.  E como
es le -s- pronunciate in le francese -iser?  Es illo le interdental
sibilante nonvocal o es illo phoneticamente un -z-?  Secundo mi Le Petit
Robert le -iser francese es pronunciate -ize. Le mesme como le -ise
brittanic -aiz.

Tu Piet sape ben le regulas: "Le forma in que un propriemente admittite
parola entra le vocabulario international es le prototypo o forma
ancestral, le plus proxime, documentate o theoretic, commun a TOTE su
varientes tanto ben como al themas de lor derivativos in le linguas
contribuente; illo es determinate in un tal maniera que su variantes
in le linguas fontes e le themas de lor derivativos devia de illo
solmente de accordo con le comportamento characteristic del linguas
que illes representa--con le provision que le forma resultante non
debe jammais esser conditionate per un characteristica restricte a
un sol lingua contribuente."

Io esserea de accordo que -isar es le prototypo si solmente un
variante del linguas contribuente usava -z- durante que tote le
resto usava le -s- nonvocal. Mais le franceses lo pronuncia -z- e
non -s-, mi inseniante in le germano inseniava que on pronunciava
-isieren como -izieren (con le -z- anglese).  Le italianos con
lor -izzare pronuncia lo como ...?  In qual linguas es le pronunciation
-s- in loco de -z-?  -isar = -issar?  Le portugeses pronuncia
"capitalizar" como "kapitalizar".  Assi le -z- non es un characteristica
de un sol variante mais del majoritate, si non in orthographia, in
sono.  Alteremente nos habera personas qui va dicer -issar proque
le principal sono de -s- es le interdental sibilante nonvocal e
solmente pronunciate optionalmente inter vocales como -z-.

Il non es optional a pronunciar -isar como -izar, mais mandatori
proque isto es le pronunciation prototypic, que corresponde al
prototypo -izar commun a TOTE le variantes, del latin tarde
-izare del grec -izein.  Le romanos parlava le greco con grande
admiration.

Le obereros de IALA esseva dedicate linguistas professional.  Mais
per le natura de mi profession io tracta necuno como un autoritate
in cosas scientific.  Le autoritate es le evidentia empiric, in
iste caso le evidentia linguistic.  Io non sape lor rationes pro
selectionar -isar in loco de -izar, altere que un subjective
digression de lor principios e methodo.  E quandocunque que io
trova iste cosas io usualmente trova que le forma deviante del
principios es equalmente trovate in le Radicarium de de Wahl
(de occidental).  Isto es le caso, nonne?  -isar es un suffixo
in occidental.  Le occidentalistas non pretende a usar le methodo
del prototypo.  Mais nos lo pretende.  Como ha tote iste formas
de occidental entrate interlingua in contradiction a nostre
principios de prototypos?  Chassar (in loco de caciar), -isar,
suffrer (occ. sufrer) (in loco de sufferer), interferer (in loco
de interferir)?  Esque il esseva troppo difficile pro Gode a
cambiar tote le -isar's de Martinet in le provas pro le imprimitor
a -izar's, justo como tu trova lo troppo difficile?  On pote
facer multe speculationes, mais si nos attende al evidentia
linguistic nos pote facer nos mesme un determination de lo que
es correcte.

Ora io non demanda que alcuno immediatemente cambia tote le entratas
in su dictionario pro reflicer le -izar como le ver prototypo.
Mais a tu grado al minus tu pote recognoscer lo como un variante
collateral, de facto le prototypo, in un pagina de emendationes.
Tu emenda altere partes de tu dictionarios, nonne?

Stan Mulaik