Le historia sembla instruer certe cosas. Io vole discuter le cosa sin
applicar le cosa de Kosovo o Yugoslavia, viste que il ha un massa de factos
que nos non sape.
Le historia sembla monstrar que il pote esser grande paises, imperios, ubi
il ha differente gruppos ethnic que vive in simul e mixte. Subito le
imperio es debilitate e gruppos local surge al potentia.
Es il assi que le elite national vide un possibilitate obtenir un stato de
potentia que es quasi impossibile in un grande pais, ubi le potentia sembla
remaner in le populo dominante e in le personas qui se ha assimilate al
populo dominante.
Sloganos que on pote usar es illo de: Nos debe facer le proprie decisiones
in nostre proprie partes! Independentia al periferias!
Un factor que on sovente obliva in Europa nord e west es illo que in multe
partes del mundo religion pote esser un divisor ethnic. Un interessante
exemplo de isto es un direction del ecchlesia svedese, le Laestadianismo,
nominate secundo le ductor ecchlesiastic, le pastor in le ecchlesia svedese
Lars Levi Laestadius qui formava un movimento religiose (intra le
ecchlesia). Le lingua del culto es finnese, e le laestadianismo era un del
factores que conservava le finnese in le nord de Svedia i le parola
_liikokukset_ o _liikotuksia_ (movimentos, in nominativo e partitivo
respective) ha intrate le lexico theologic in Svedia.
Del altere latere le projecto national sembla ha essite un proba illiminar
le divisiones in religion. Un pais, un populo con un lingua e un hymno
national sembla esser le projecto national.
In tote le Europa on pote notar le mesme cosa: on standardisa le lingua
national, on insenia isto in le scholas, on non accepta dialectos (o mesmo
linguas minoritari). Personas de paises como Svedia e Francia poteva
durante mi tempore de vita narras cosas como: "Quando nos parlava nostre
proprie lingua e non le lingua national, nos era punite in le schola."
Il debe esser un enorme injection de energia in un pais si on pote usar un
lingua national in vice de un altere lingua. Compara le facto que omne le
paises qui lo pote, comencia usar su linguas national pro scientias etc. in
le 17. seculo e antea.
Io suppone que le micre paises non pote sequer iste principio plenmente,
justo proque illos es troppo micre e non pote plenmente crear su "proprie
mundo".
Nunc, retro al situation in Yugoslavia. On ha criticate le communitate
international que illo acceptava le novemente create statos de Croatia e
Slovenia, sed il es difficile imaginar que le communitate poterea facer un
altere cosa.
Pote on imaginar un principio secundo le qual "Si le populo vole un stato,
lassa lo formar un stato!" Qui debe haber le resourses natural?
Io suppone que un problema es que nos non ha principios que omnes accepta.
On pote contrargumentar que il jam existe un derecto international. Sed
obviemente illo non functiona....
Isto es alcun pensatas, multo non-ordinate. Forsan isto pote interressar
alcun de vos.
[log in to unmask]
Kjell Rehnström
Vänortsgatan 87
752 64 UPPSALA
Tel. 018-50 22 35
|
