Car amicos!

 

Io ha audite (legite) mentionar multe vices inter le avantages de interlingua, que con illo on pote communicar in Europa del Sud (de facto comprendite: del Sud-_West_.!), ma io lo nunquam credeva isto a esser un facto ver in 100 %-os, sin restrictiones. Anque io habeva successos solmente partial in isto (in vista del communication con hispanos local in Hispania). Totevia permitte a me, que io nunc reporta super istos, e super altere "successos" con interlingua durante mi ultime visita ibi.

 

Io esseva in Espania durante cinque dies (nos ha commenciate a viagiar in le vespere del 29e de junio e ha viagiate duo dies, proque le chauffeures debeva pausar 8 horas, dunque le mesme tempore, como a casa; dunque partite le 5e de julio, e arrivate heri, le 7e de julio a casa) con autobuso affretate, como musicante in un gruppo de musica popular hungare accompaniante le gruppo de dansas popular hungare "Zalai" de mi urbe. 

 

1. Jam in le bus (dunque ubi se trovava solmente _hungaros_) io ha facite un pauc "reclamo" pro nostre lingua. 

 

Io non sape, como ha venite le occasion parlar super illo in le prime caso, dunque io non memora le circumstantias; ma le facto es, que 

 

1.1. le conductor del gruppo de dansas

 

se interessava super le lingua (dunque non io initiava le discussion super isto). Forsan le esperanto deveniva le thema (proque ille sape ja de tempore anterior, que io possede etiam iste lingua), e io ha dirigite le thema al interlingua, dicente un phrase con le senso quasi: "io cognosce un lingua artificial, que es plus bon, que esperanto" (comprendite: in vista de comprension immediate, etc.), o alicun similar. Alora le commenciava demandar super le lingua, e io considerava plus utile, que io lo demonstra in alicun modo. Dunque io le monstrava un specimen de Panorama. Ille constatava al prime vista, que illo es plus bon, e plus comprehensibile, que esperanto, e le anque poteva constatar (sin demandar qualques de) su linguas de fonte / controlo (anglese, espaniol, italiano.) _al prime vista_, que io admira! Ille diceva, que ille non comprende, proque le mundo non se effortia a un tal direction lingual. Naturalmente io immediatemente parlava super le problemas lingual del UE (interpretes plus multo besoniate pro le nove statos / membros, etc.) Io le diceva, que io forsan non comprenderea le parlate espaniol, ma io comprende le majoritate del inscriptiones, tabellos sur le strata. Ille me demandava super le representation del lingua in nostre pais Hungaria. Io diceva a ille, que secundo mi cognoscientias (secundo le reporto de Ferenc Jeszenszky) nos es solmente duo in Hungaria. Io le diceva (al comparation con esperanto), que il es natural, que un lingua publicate in 1951 non (ancora?) pote monstrar tal successos, tal diffusion, que un lingua facite in le 1880s.

 

1.2. Anque le violinista de mi gruppo musical 

 

commenciava spectar le Panorama, e diceva, que on pote satis multe comprender ex illo. Ille veniva de Transsilvania, dunque le possede extra su lingua materne hungare anque le romaniano, e io suppone, que le cognosce un poco anque le francese, proque iste lingua es inseniate in le scholas de Romania "con gaudio". 

 

2. Con _espanioles / hispanophonos_ local io a pena habeva occasion (e necessitate) parlar in interlingua. Al prime loco, ubi nos esseva (Zaragoza) 

 

2.1. le accompaniante (coordinator), adjutante local del gruppo esseva un ukrainiana, qui habita in Hispania desde octo annos. 

 

Un vice, quando nostre interpreta ancora non arrivava retro al bus, io essayava parlar in interlingua con illa. Al prime vice illa me non comprendeva (habente credite - io suppone -, que io proba parlar in espaniol, ma io ha lo apprendite multo mal. postea illa totevia non se interessava super illo, que lingua es isto.), ma postea vidente, que io plus vole communicar con la in iste lingua (e post quam io la diceva, que nunc io proba un lingua auxiliar con illa, non espaniol), anque illa mesme parlava in espaniol a me (e non effortiava le anglese, que ni illa, ni io possede ben.) Io pensa, illa comprendeva mi phrasos in medie (50 %-os), durante, que io comprendeva illa un pauc forsan plus, que illa me (malgrado, que io nunquam apprendeva le espaniol antea.). 

 

2.2. Un vice, quando nos stava immediatemente ante le presentation de nostre programma, il habeva pauc bancos a seder apud le scena. Duo senioras local plus vetere nos offereva seder nos sur lor banco, ma antea io ha audite del conductor del dansatores, que nos commenciara nostre presentation intra momentos, il es nostre torno, dunque io ha las immediatemente diceva in interlingua, habente regratiate lor offerta: "Nos commencia(ra?) in momentos!"; e io videva, que illas ha lo immediatemente perfectemente comprendite. 

 

2.3. Le secunde loco, ubi nos passava duo noctes esseva un urbe in Galicia, nominate A Corun~a. Olim nos musicantes debeva vader al parte de restaurante del hotel a 19 horas pro acceptar le delegation hispan con musica. Ma le gruppo non arrivava. Alora io essayava communicar con le servitrice in interlingua (qui in cetero semblava esser satis "monolingual" :) ), ubi es le gruppo, que nos attende, proque nos assi sape, que nos deberea musicar a illes de 7 horas. Illa me non comprendeva, al minus certo non le situation, proque quando io la demandava, ubi es le gruppo espaniol, illa solmente iste mi phrase comprendeva, e respondeva, que illos venira al (loco del) festa.

 

2.4. Naturalmente io multe vices diceva al servitores o servitrices "gratias" in vice del forma espaniol "gracias". Io suppone, que illes non remarcava, que isto serea in un altere lingua.

 

2.5. Un vice io demandava "aqua mineral gasose (per favor)" in interlingua de un servitor. Ille lo comprendeva (mesmo etiam ante, que io tosto addeva "carbonate"), ma le precio le ja diceva in anglese, io non sape, proque. Le servitrice apud ille multo surrideva, forsan pro que illa credeva, que io essaya parlar in espaniol, ma incorrectemente.(?)

 

Altere possibilitate e necessitate parlar in interlingua con ver hispano(phono)s io non habeva (ma pote esser anque, que io non me effortiava a isto satis). Ma vos pote vider, que 2.1. esseva un successo partial, e 2.3. un insuccesso (e 2.2. e 2.4. pro le circumstantias e pro lor breve duration non pote esser considerabile como un successo calculabile, mesurabile. 2.5. pote esser considerate anque como un successo partial, etiam, como un successo plen, isto depende del puncto de vista. Que vos pensa?)

 

1.3. Post iste experientias io voleva experimentar con nostre interpreta hungare del lingua espaniol.

 

Io ha la date le numero de Panorama pro leger lo usque al fin de nostre viage a casa. Io ha la dicite, que io es curiose, quanto la comprende ex illo. Illa ha promittite leger lo. Al commenciamento illa demandava immediatemente, esque illo es portugese? Io diceva: no! Esque illo es esperanto? No, ni portugese, ni esperanto - io respondeva. Postea, quando io la demandava super le cosa, illa respondeva, que il es vermente interessante, proque la nunquam usque nunc audiva super (como illa diceva) "interlengua". Io la demandava, quanto illa lo comprende, e illa respondeva: multo. In quanto pro centos? - io demandava. Illa commenciava pensar e diceva: in 80 pro centos, secundo su cognoscientia del germano, anglese e espaniol. Io admira, que illa sentiva le rolo del anglese e del germano plus in iste lingua, que io (io non discoperi tal elementos in interlingua, le quales pote esser originalmente proprietate exclusive del anglese, o del germano). Plus tosto, quando io prendeva retro le Panorama de illa al fin del viage, illa diceva, que illa mesmo comprende le plus facile textos in 90 %-os (io videva - nam io sedeva solmente duo sedes plus distante, que illa - que illa legeva de facto solmente le ultime pagina del periodico, e le articulo "Mi prime contacto con interlingua" - illa mesmo etiam diceva, que la ha multe bon libros, e la vole leger plus tosto illos; e parentemente illa faceva isto.) Illa diceva, que le lingua es multo plus sympathic pro illa, que le esperanto, totevia illa remane al linguas vivente (illa vole meliorar su anglese, etc.). Io la diceva naturalmente, que nam illo es vivente! Alora illa se corrigeva, que illa vole remaner al linguas plus vivente. Io respondeva, que on debe visitar conferentias, o foliettar sur le interrete pro vider, como vivente interlingua es.

 

Ecce le reporto; per favor scriber vostre opinion super isto, e io attende etiam vostre commentarios. Esque vos habeva simile experientias con interlingua in territorio lingual romance (in un pais habente altere lingua(s), que vostre lingua materne)? O qual experientias vos habeva concernente isto?

 

Io pensa, que io non pote attestar "le comprehensibilitate immediate", "le comprensibilitate sin studios previe", etc. de interlingua provabilemente, proque io non habeva un tal possibilitate parlar in interlingua longemente con alicuno con lingua materne romance, que possibilitate p. ex. Jan Armann habeva con su "co-stratano" (vicino) italian. O que vos pensa?

 

Amicalmente:

 

KOVACS Peter

Hungaria