On debe considerar nostre varie horisontes de observation. Allan
certo essera de accordo con me, si ego allega que le svedese es plen
de anglese, durante que finno in principio crea nove parolas
hauriente ex le stock de morphemas maximalmente proprie (non
prestate) del finnese. Assi finno ha pro bibliotheca un parola
(kirjasto) que es formate del parola kirja (libro, quasi _librario_)
in interlingua conforme con _aquario, herpetario, delphinario etc_.
Con iste experientia il es logic que on intra le confinios de
interlingua proba trovar un parola que es "interlinguan" pro
subsistuer un parola anglese. On ha sempre besonio de alcun
autonomia.
Ego pote etiam ben comprender que un anglophono es un poco
surprendite incontrante parolas de su proprie lingua in un lingua
estranier. Et on pensa que il es estranie quando on incontra un
non-expectate parola anglese in un altere lingua que on apprende. Sed
isto es, nolens volens, le vita del linguas.
Ego scribeva ante alcun tempore un articulo describente interlingua
como le incubo del puristas - toto es prestate! - que era publicate
per le svedophone Hufvudstadsbladet in Helsinki (nulle es propheta in
su proprie citate*, como nos ben sape).
Secundo le grado in le qual le parlatores del linguas fonte de
interlingua "domestica" le prestate parolas del anglese et altere
linguas, illes va cunear nove parolas - sovente de slang, jargon -
construite per lor proprie material lingual, et in le caso que este
material appertine al stock de radices et affixos international, le
usatores de interlingua pote crear lor plus "interlinguan" parolas.
In principio ego vide isto como un processo typic, simile a illo in
le linguas national; on accepta un parola international, on lo usa.
Sed le systema es plus forte, et gradualmente appare un nove forma,
un jargon, que gradualmente substitue le parola prestate. In linguas
national il ha mesmo exemplos de parolas que nunquam es substituite
per parolas "domestic" sed per sempre nove prestos!
Usatores de interlingua va ager in concordantia con lor proprie
horisonte lingual: plus romance, plus international, plus prestate
directemente (del anglese etc.) et finalmente essera un synthese. Si
longe que on es comprendite et on pote manear (manipular securmente)
le systema, toto es - a mi aviso - in ordine.
Personalmente ego es sceptic verso prestos del anglese, proque illos
ha sovente un forma orthographic et phonetic que differe multo in
relation con le altere linguas de fonte, sed isto forsan es un
function de mi experientia lingual. In svedese il ha multe parolas
directemente importate del anglese, e le moderne formas crea
frequentemente un frontiera inter le personas qui sape plus o minus
le anglese e illes qui lo non sape. Isto se refere pro exemplo al
nomines de merces. Debe ego pronunciar lo in anglese, debe io
accostumar lo al svedese? Ecce le hamletic question. Adaptar o non
adaptar, ecce le question!
Viste que nos es un populo legente nos adopta plure parolas secundo
le forma scripte (legite in svedese). In multe linguas - germano et
polonese - on proba adaptar se al pronunciation. Quando le svede
pronuncia le parola _camping_ como illo sona pro ille ('kampiN), le
polonese dice (kempink), pro non parlar de _jazz_ que nos pronuncia
_jas_ durante que le polonese dice (dZes) et le germano (dZes o
tSes), corrige me, per favor, si ego non ha ration!
Per consequente, que sera, sera!
*Ego ipse habita in Uppsala, Svedia.
|
