Io invia le texto (in un archivo .txt) con iste message. Io totevia non lo
legeva, ma il pote haber alcun cosas del formato original que on perdeva pro
le cambio. Il me pare que il esserea un bon idea placiar le texto in forma
HTML in le acrhivos del lista a YahooGroups. Que crede tu? Illo non es
difficile: clicca archivo>salvar como e selige "pagina web"...

Rodrigo

----- Original Message -----
From: Piet Cleij <[log in to unmask]>
To: <[log in to unmask]>
Sent: Friday, November 30, 2001 1:22 PM
Subject: [INTERLNG] Le rolos del Mar Morte

> Io non sape como io pote expedir le articulo in un altere forma. Mi
> talentos computatorial es troppo limitate pro poter satisfacer al requesta
> de Peter Kleiweg. Forsan un de nostre amicos pote transponer le texto.
>
> Salutes amical de
> Piet Cleij
> www.interlingua-nl.com
>



LE ROLOS DEL MAR MORTE

Super un alte rocca proxime al bordo del Mar Morte in Palestina se eleva le ruinas de Chirbet Qumran. In le anno 1947 alicun membros de un tribo de beduinas faceva le discoperta sensational de septe rolos in un grotta situate a un kilometro de iste ruinas desolate. Un de iste rolos, que postea on ha appellate le Regulas de Conducta, contineva le description de un gruppo sectari cuje fide e practicas resimila a illos del essenos, un ancian secta pacific.

On se rememorava que al fin del prime seculo le scriptor roman Plinius ha describite un gruppo de essenos habitante in le deserto de Judea al bordo del Mar Morte. Secundo Flavius Josephus, le famose scriptor judee del prime seculo, le essenos esseva un secta que se distingueva del altere sectas, le phariseos e le saducceos, i.a. per su ascetismo, su pacifismo e su esoterismo.

Un equipa de archeologos sub le conducta del patre Roland de Vaux del celebre Schola Biblic e Archeologic in Jerusalem Oriental examinava le ruinas de Qumran. Tosto De Vaux lanceava le idea que le habitantes del loco debeva esser essenos qui habeva scribite le rolos e qui, in le anno 70, sub le menacia de un attacco per truppas roman, los habeva celate in le grotta.

Nove discopertos de manuscriptos in diverse altere grottas esseva ligate immediatemente al nove hypotheses: le essenos habeva possedite un grande bibliotheca in Qumran: ibi illes habeva scribite e copiate multe obras; illes los habeva celate in grottas in tempores de guerra.

Durante multe annos iste hypothesis ha restate le theoria acceptate per le grande majoritate del expertos. Illes credeva que Qumran esseva un sorta de "monasterio" con un "refectorio" e un "scriptorio" ubi on scribeva e copiava milles de textos religiose. In le anno 66 ha comenciate le insurrection del judeos contra le romanos. Pauco a pauco le armeas roman ha reconquirite le pais e in le anno 70, in un attacco feroce, illos ha occupate Jerusalem. Alora, secundo le hypothesis, le habitantes del "monasterio", vidente approchar le soldatos roman, ha salvate lor "bibliotheca",  celante lo in le proximitate.

Ma jam in le annos 50 il habeva recercatores de fama qui ha exprimite lor dubitas relative al hypothesis essenic, p.ex. Cecil Roth qui habeva constatate que Qumran habeva le aspecto de un fortalessa plustosto que illo de un village pacific. Ille supponeva que durante le guerra judeo-roman le loco esseva habitate per soldatos, probabilemente per un gruppo de zelotes, qui habeva debite render le fortalessa al romanos.

Anque altere recercatores perdeva lor fiducia in le theoria essenic. Inter illes esseva le americano Norman Golb, qui publicava le libro "Qui ha scribite le rolos del Mar Morte?" Le professor Golb attaccava le theoria in multe punctos. Un critica de grande impacto esseva le facto que, in le curso del annos, on discoperiva milles de nove manuscriptos e fragmentos de manuscriptos con textos multo variate que habeva nulle connexion con le principios e conceptos del essenos. In multe casos illos exprimeva ideas toto contrari al doctrinas del essenos. Pro Golb il es toto clar e evidente que le multissime textos trovate in le grottas monstra le diversitate doctrinari de TOTE le ancian judaismo. Le scriptos es le restos del litteratura de un varietate de currentes spiritual in le judaismo del prime seculo e naturalmente anque de alicun seculos precedente.

Golb opina que le litteratura abundante, ric e variate que se presentava hic in textos copiate debe haber su origine in le sol grande centro cultural del epocha: Jerusalem, le urbe spiritual del judaismo con su bibliothecas public e private. Un altere loco es inimaginabile. Il non es credibile que p. ex. Tote le 500 copistas qui es responsabile del milles de fragmentos de manuscriptos trovate in 1952 in le grotta nro 4Q ha facite lor labor in le parve sala que De Vaux ha  appellate naivemente le "scriptorio" de Qumran.

Golb describe in su libro magnific que in le curso del anno 70, quando le incirculamento de Jerusalem per le romanos deveniva sempre plus stricte e plus complete, le judeos ha essayate de salvar le bibliothecas del urbe e ha transportate al minus un parte del contento preciose de iste bibliothecas al region salvage inter Jericho e le Mar Morte, ubi centenas de grottas e cavernas esseva locos excellente pro conservar los.

Nove recercas archeologic in Chirbet Qumran facite per alteres que le equipa de De Vaux de 1951 demonstra clarmente que iste loco strategic (con vista de 20 kilometros e plus super le Mar Morte usque al fortalessa de Machaerus situate al altere latere del mar) non ha functionate como un "monasterio" habitate per essenos pie, pacific e laboriose, ma como un fortalessa militar occupate per un truppa de soldatos judee, zelotes secundo le opinion de Cecil Roth. Alicunos de iste soldatos esseva con lor familias, nam in le cemeterio de Qumran le archeologos ha trovate le restos de un parve numero de feminas e de infantes. In le anno 70 o forsan in le anno sequente, dunque post le conquesta de Jerusalem per le romanos, iste mesme romanos, veniente de Jericho in le nord e de Jerusalen in le west, ha conquirite le fortalessa judee Qumran in un battalia sever. In le mesme tempore le truppas roman ha conquirite le duo altere fortalessas del region Herodium e Machaerus e finalmente in le ultime anno del guerra judee, in le anno 73, le potente Massada que es situate a curte distantia del costa sud del Mar Morte.