Io possede un libro multo informative super le historia del linguas romance,
_Elements de Linguistique Romane_, scribite in francese per Jean Bourciez e
editionate in su quatre edition in 1946 a Paris. Io trovava iste libro in
un libreria vendente libros previemente usate in Nove York in 1961.
Il es importante a cognoscer que circa 400 il habeva duo formas del latino
in le imperio de Roma: le latino classic o litterari e le latino vulgar o
popular, parlate per le soldatos, le colonistas, le conquirite populos del
imperio in lor affaires quotidian. Le latino popular a iste tempore non
esseva scribite in altere que certe inscriptiones como grafitti. Le
lingua administrative scribite esseva le latino classic. Mais linguisticos
del linguas romance opina que le latino popular o vulgar esseva le ancestre
del linguas romance moderne, e per comparative analyse del linguas romance,
le usage de certe textos antique, nos pote inferer e le existentia e le
forma del latino vulgar o popular.
Le sequente remarcas concerne le latino circa 400 a.c.
e mesmo le latino popular a ille tempore:
Con respecto al pronomines personal "...le 1me singular _ego_ ha essite
reimplaciate en latin vulgar per _eo_, un forma que es potesser de
origine umbrian e que ha extendite se in tote partes (sard. _eo_, it. _io_,
romanian _eu_, esp. _yo_, ptg. _eu_, prov. _ieu_, antique francese _gie_ (>je);
le 2nde pers. sing. es _tu_. Como objectos on usa le accusativos _me_, _te_,
e _se_ (reflecte), le dativos _mihi_, _tibi_, _sibi_; mais, al latere de
iste ultime formas, le contraction classic _mi_ ha provocate _ti_, _si_,
cf. _pos si_ pro _post se_. Al plural, como subjectos e objectos principal,
on habeva _nos_ e _vos_, como dativos, _nobis_, _vobis_: mail il habeva
un tendentia a assimlar al primos iste ultime duo formas (_nobiscum non
noscum_)." p . 93
"Le demonstrativo _ille_ que serviva in altere partes como un articulo
se transforma anque a in un pronomine de le 3me pers., mittite per le
grammarianos super le mesme rango como _ego_, _tu_. Iste pronomine
secundo su origine, habeva alcun generes distinct: al singular, al latere
del dative _illi_ (fem. vulg. _illae_....), il se produceva un altere
_illui_, debite sin dubito al analogia de _cui_, _hui_ = huic, con un
fem. _*illaei_; al plural, al latere de _illis_ on esseva anque servite
como dative del genetive _illorum_, un interversion que poteva provenir
de un certe maniera de interpretar le tortos classic como _illorum
interest_, e de que il ha nihil altere que alicun exemplos tarde (_hoc
illorum dictum est_ in un texto del seculo VIIme). -- Al latere de _ille_,
_ipse_ poteva anque functionar como pronomine del 3e persona: isto remane
in iste usage in Sardinia, e il ha equalmente jocate un parte importante
in Italia e in le Oriente...."
Demonstrativos. "Le latino classic habeva como adjectives o pronomines
cinque typos de demonstrativos: _hic_ pertineva al 1me persona, _iste_
al 2nde, _ille_ al 3e; de plus _is_ esseva usate in tote le casos, e
_ipse_ marcava le identitate. De un multo bon hora, _is_ esseva supplantate
per _hic_ (pro rationes metric con le poetas), le qual a su torno disappareva
poco a poco de avante _iste_ indicante le proximitate e _ille_ le distantia.
Le forma neutre _hoc_ persisteva nonobstante, e al altere generes iste typo
se mantene in qualcunque expressiones quotidien (_hac hora_, _hoc anno_, etc.).
Quanto al forma _id_ (neutre de _is_), il ha a pena indurate in le
combination _id ipsum_ (it. _desso_), que ha jam le senso de _idem_ al
epocha classic."
"Ubicunque il habeva in le lingua parlate, un tendentia general a
reinfortiar per agglutination le diverse demonstrativos: le junctura
_iste ipse_ es jam ordinari con Ciceron (_ista ipsa lege_; _consule isto ipso
defensa non est_). On los reinfortiava supertoto in preponer le particulas
_ecce_ o _*accu = atque + eccum. Verso le fin del imperio, alicun
combinationes como _illemet ipse_, (anque _ipsimus_ superlative empleate
per Petronio) se distaccava alicun typos _*metipse_, _*metipsimus_
[> mesme], que prendeva le loco de _idem_."
"...verso le fin del imperio, on habeva como sol formas relative pro
le duo generes e le duo numeros: _qui_, _que(m)_, dat. _cui_; de plus un
neutre _quod_ o _quid_."
"In latino archaic e plus tarde in le lingua judicial, on ha facite alicun
usage de un adjective relative _cujus_, _-a_, _-um_, venite del genitivo e
tenente le loco de, marcante inter duo nomines le idea possessive (_is cuja
res est_)." (p. 96).
"Alicun pronomines a le vice interrogativos e relative, como _qualis_,
_quantus_, _quinam_, habeva remanite in usage."
"a) Con respecto al indefinite, a _unus_ se opponeva _alius_; mais iste
ultime ha estite poco a poco reimplaciate per _altere_ que significava
al origine "altere de que il tracta de duo", e de que le usage es generali-
sate del epocha classic in tote partes in le phrasos negative: _Nec metus
alter inest_. In latino vulgar, _quidam_ esseva concurrente per _certus_
(jam _insolentia certorum hominum_); _aliquis per le composite _*alicunus.
Similarmente, al latere de _quisque_ (prov. _quecs_), se produceva
*quiscunus_, e in tote partes le empleo al senso distributive de _cata_,
que es [grec] _kata_ vulgarisate in le mundo roman per le mercantes grec:
sur _kath ena_ se forma _*cata unum_ (cf. _cata mane_ [cata matino])."
"b) De bon hora, le adjectivo _totus_ (toto integere) pareva esser
confundite in le usage popular con _omnis_ (assi _totis horis_; plus
tarde _per totos montes_. Le quantitativos _tot, _quot_ esseva reimplaciate
per le qualitativos de dimension _tantus, quantus_ desde le epocha de
Augusto (_curarum milia quanta dabit_); similarmente _aliquot_
(_aliquanta oppida cepit_). Le remanente esseva _multus, paucus_, e
pro le maniera _talis, qualis_."
"c) Como un termino negative, _nullus_ teneva le rango principal. Mais
al latere il se produceva alicun composites tarde de _unus_; _nemo_
non es empleate in tote partes, e _nihil_ exiva poco a poco del usage
(potesser on lo retrova nonobstante in le prov. mod. _nieu_ (nullemente).
"Al partir del Ve seculo, le cadita del Imperio e le invasiones del
barbaros facilitava totalmente nove conditiones pro le disveloppamento
del latino in le differente regiones ubi illo habeva devenite le lingua
quotidien del populationes." [Isto es le epocha del elevatura del romance
primitive].
"a) Como subjectos, le pronomines del prime duo personas restava lo que
illos esseva (al plural _nos_, _vos_ ha passate phoneticamente a _noi_,
_voi_ in Italia e in le Oriente, ubi le _s_ non esseva le primo in obliterar
le final de monosyllabas como aliubi...."
"a) Le subjecto pronomine de le 3ie persona esseva al sg. _ille_, _illa_,
neutre _illu(d)_ in latino. Iste forma neutre non remane in altere que
Iberia e in Gallia (esp. _ello_, a. fr. _el, ol_). Le masc. _ille_
pare haber disapparite de bon hora in Oriente de avante le accusativo (roman.
_e_ = _illum_); in Italia e in Gallia, il habeva devenite _illi_, que
representava sia _illic_ forma attestate (_qui facet, ilic amicus herit_),
sia un assimilation con le plural se produceva sub le influentia de
_qui_ (cf. _et illi: gratias, inquit; _illi qui occisit_. -- Al plural,
le formas del pronomine subjecto ha essite _illi_, _illae_ in Italia e in
Oriente; _illi, illas_ in Gallia; illos, illas in Iberia e en Rhetia."
b) Pro le objecto, iste pronomine del 3ie pers. offere un multo grande
varietate, e alicun formas qui es strictemente dividite in accentuate e
atonic....
Demonstrativos.
"On ha vidite que le latino vulgar habeva essentialmente conservate como
demonstativos _iste_ indicante le proximitate, e _ille_ le distantia; de
plus _ipse_, e le forma neutre _hoc_. Iste diverse demonstrativos habeva
subsistite in le stato simple, o reinfortiate, e on sape que le
reinfortiamento poteva facer se sia al le adjuta de un particula sia per
agglutination de deux pronomines. De illac il habeva alicun formas
multo varie de que le sequente es le repartition durante le periodo
romance primitive."
"a) Al stato simple, le neutre _hoc_ non ha subsistite in altere que
Gallia (prov. _oc_, _o_, antique francese _o_ in _o je_, _o il_, etc..
_Iste_ es conservate in tote partes, mais il ha essite pauc favorisate al
nord de Gallia, multo al contrario in Iberia. _Ille_ es descendite
generalmente al rango del articulo, mais il ha nonobstante guardate lo
hic e illac in certe empleos de un valor demonstrative." _Ipse_ (deveniva
articulo in Sardinia, etc.) restava in tote partes salva al nord de Gallia
que cognosceva lo a pena.
"b) Les particulas empleate al reinfortiamente habeva essite essential-
mente _ecce_ al nord de Gallia, *accu- in Oriente, in Italia, in Iberia;
le sud de Gallia e le Rhetia cognosceva le duo. De plus, in le compositos,
il ha habite apheresis, que es a dicer, cadita del vocal initial, in Italia
e Rhetia, conservation del formas complete in Oriente e Iberia: le Gallia
hesita inter le duo proceduras. Le typo _ecce-hoc_ persisteva in Italia
e in Gallia (_*accu-hoc_ non se trovava in altere que al Medie de Gallia,
prov. _aquo_). Le typo _ecce-iste_, _ecce-ille_ non es implantate in altere
que Gallia, al nord e al medie (le secunde anque in Rhetia, romch. _tsel,
tsela_). Del altere parte _*accu-iste_ e *accu-ille ha habite un large
diffusion in Italia e in Sardinia (logoud. _custu, cuddu_), in Orient,
in Rhetia, in le peninsula iberic, e al medie de Gallia (usque al alto
del Poitou). Finalmente, _*accu-ipse_ ha persistite solmente in Sardinia
(logoud. _cussu_) e in tote le peninsual iberic includente le nord-est
(catal. _aqueix_).
"c) Con le agglutinationes de plure demonstrativos, on debe indicar:
1o _ille-ipse_ in Rhetia e in Iberia (a. rhet. less, a. esp. _per sibi
eleiso), cf. _de illa ipsa causa convictus_; _precium perdat ille ipse
Judeaeus; 2o _ipse-ille_ frequentava in le textos merovingian (cf.
a. fr. _en es le pas_ = in ipso illo passu, etc.), e que es anque implantate
in Oriente);3o _iste-ipse_ es ordinari con Ciceron, e que es ben
conservate in Italia (it. _stesso_,_stessa_); 4o _id-ipsum_ qui ha anque
supervivite in Italia (it._desso_); 5o finalmente _*metipse_ e _*metipsimus_
jam indicate, o _medipse_, _*medipsimus_, de que le primo es restate
solmente al West de Iberia e al sud de Gallia (a ptg. _medes_, prov.
_mezeis_), mais de que le secundo ha extendite se a tote partes salva
in Oriente, prendente le loco de _idem_ pro marcar le identitate. Como
_*medipsimus_ poteva passar a _*metipsi_ (cf. _*illi_ = _ille_), e il ha
resultato un forma _*metipsimus_ o _*medipsimus_ que es retrovate al
nord de Gallia e in Iberia."
"d) .... le genetive _illorum_ (in tote partes salva in Iberia) ha
prendite de plus in plus le loco de _suus_ pro marcar le 3e pers. plural de
possession...."
Indefinite.
"Le pronomines e adjectivos indefinite offere un grande diversitate
secundo le regiones, e le reimplaciamento progressive de terminos classic
per alicun combinationes novelle es largemente lo que operate."
"a) _Unus, -a_ es restate in tote partes, assi anque _alter_: iste ultime,
post *illi, *isti, ha habite pro le personas un subjecto masculine
sg. _*alteri_ (it. altri, antique esp. _otri_, a. port. _outri_), de ubi
un distinction de le neutre _altru_; de plus un forma de dative "*altrui"
modellate super _illui_. Quanto a _alius_, il ha lassate nihil altere que
un tracio in un neutre _alid_ o _*ale_ in iberia e in Gallina (a. esp.
prov. _al_, a. fr. _el_). Le adjectivo _alienus_ non es conservate in
altere que in Iberia e Sardinia. _Quidant_ disappareva completemente
de avant _certus_ (it. _certo_, esp. _cierto_, alsi *certainus e *certe unus
in Gallia e in Italia (fr. certain,it. certuno). Le indefinite _aliquis_
non ha lassate tracias altere al west, ubi alicun neutre _aliquod_ (esp.
ptg. _algo_) e _aliquid_ (prov. a. fr. _alques_, rhet _alk_) : isto es
le composite _*alicunus_, que es implantate in tote partes salva in le
Orienta, etc..."
Con respecto al remanite
_nullus_ resta
_nec unus_ > necuno
_*ne-ipse-unus_ (it. nessuno)
>>>>>>>>>>>
aquelle = *accu-ille
Stan Mulaik
|
