Sedece annos passato, io visitava a Mexico al comenciamento del
estate per duo septamanas. Io iva pro assister al nupitas de mi
amicos. Per le major parte del tempore, io sojornava con illes in "El
Altiplano" ubi se trova le Citate de Mexico Districto Federal, in le
nord central, et, al sud-est central, le Citate de Puebla. Io videva
diverse sitos archeologic: io amblava super le pyramides a Teotehuacn,
El Templo Mayor, Xochicalco, e Cholula, e io ha passato un medie die
al Museo del Anthropologia de Mexico.
Extra le impressiones del populo e locos mexican, io me portava un
interesse in le cultura e lingua del mesoamerica antique. Io ha
seligite le articulo de Daniel Brinton includite infra del resultato
del cerca interrete del information del deo de pluvia, Tlaloc, a
causa del anglese american victorian quanto al contento appropriate (e
proque illo es in le dominio public).
---------
BIBLIOTHECA DE BRINTON DEL LITTERATURA AMERICAN ORIGINARI, NUMERO
VIII: RIG VEDA AMERICANUS.
CANTOS SACRE DEL MEXICANOS ANTIQUE, CON UN GLOSSA IN NAHUATL.
EDITATE, CON UN PARAPHRASE, NOTAS E VOCABULARIO, DE DANIEL G. BRINTON
[1890]
Scandate a sacred-texts.com, Martio 2001
http://www.sacred-texts.com/nam/aztec/rva/rva00.htm
PREFACIO.
In accordo al scopo general de iste serie de tomos -- le qual es de
fornir materia a studiar in vice de offerer studios completate -- io
ha preparate pro iste numero le texto del registration le plus ancian
et authentic de erudition religiose american. A causa de su
antiquitate e character, io ha aventurate de appellar iste parve
collection le RIG VEDA AMERICANUS, post le cyclo similar de hymnos
sacre, le qual son le producto le plus venerabile del mente aryan.
Quanto a mi traduction tentate de iste cantos mystic, io lo offrere
con un reservation extreme. Il esserea pro me le culmine de
temeritate
de pretender de haber superate le difficultates que uno, qui era
tanto
familiar con le Nahuatl antique como patre Sahagun, los intimava de
esser ultra su poter (facultate). Le plus bon que io spera de haber
complite es, per le adjuta del Glossa -- e non sempre in conformitate
a su suggestiones -- de dar un idea general del senso e le tenor del
originales.
Le desirabilitate de preservar e publicar iste textos me pare de
esser manifeste. Illos nos revela le spirito indubitatemente authentic
del religion antique; illos nos monstra le lingua in su forma le plus
archaic; illos preserva referentias a varie cyclos mythic de
importantia al historico; et illos illustra le alterationes in le
lingua parlate adoptate in le dialecto esoteric del sacredotio. Io me
fide que tal considerationes attrahera le attention de eruditos ad
iste fragmentos de un litteratura perdite.
In le vocabulario appendate, io ha insertate solo ille vocabulos et
expressiones pro le qual io pote suggere renderes correcto -- o, al
minus, probabile. Alteres se debera esser lassate a investigatores
futur.
INTRODUCTION.
Proque io ha discutite in detalio le character del poesia mexican
ancian in un numero previe del Librario de Litterature American
Originari, io me restringera pro le presente al historia del
collection presente. Nos debe su preservation al industria
indefatigabile de Patre Bernardino de Sahagun, uno del missionarios
prime a Mexico, e le autor del obra le plus importante super le
religion, manieras e costumes del Mexicanos antique.
Per longe residentia et application stricte, Sahagun ha acquirite un
maestria complete del lingua nahuatl. Ille ha componite su obra
celebre, Historia de las Casas de la Nueva España, primarimente in
le linguage indigena, et ab iste original scribeva un traduction
espaniol, in qualque partes considerabilemente abbreviate. Iste
reproduction incomplete es le qual que era publicate in espaniol per
Lord Kingsborough e Bustamente, e in un render francese con notas
utile per Dr. Jourdanet e M. Rémi Simeon.
Tanto sape io, le sol copia complete del original nahuatl ancora
existante es le qual preservate in le Bibliotheca Laurentio-Mediceana
in Florentia, ubi io lo ha examinate in april, 1889. Illo es un
manuscripto bellissime e multo elaborate, in tres tomos grande, que
contine 13,078 illustrationes, attentivemente designate a mano, per
le major parte colorate, illos son illustrative del mythologia, le
historia, le artes, e le usages native. De plus, pro le capitulos il
ha multe pecias de capite e pecias de cauda elaborate.
Il ha ancora un manuscripto del historia nahuatl de Sahagun in le
bibliotheca private del rege de Espania a Madrid, le qual io ha
examinate in maio, 1888, e del qual io publicava un collation in le
edition del Mémoires de la Sociètè Internationale des Américanistes,
pro ille anno. Illo es incomplete proque illo embracia solo le prime
sex libros del Historia, e on deberea considerar lo solmente como un
borrador o schizzo preliminar pro le copia de Florentia. Illo
contine, nonobstante, un certe amonta de material que non es includite
in iste (le copia a Florentia), e illo ha essite peculiarmente utile
pro me per preparar le tomo presente, non solmente per dar un altere
leger del texto de valor pro comparation, sed etiam per fornir un
glossa o paraphrase nahuatl del major parte del hymnos, le qual non se
appare in el manuscripto florentino. Proque illo es evidentemente le
plus vetule del duo, io ha adoptate le legeres del manuscripto de
Madrid como mi texto, e io ha date le variantes del manuscripto
florentino al fin del omne hymno.
Necun del manuscriptos tenta qualcunque traduction del hymnos. Le un
de Madrid ha nulle commento espaniol, et illo a Florentia placia
contra le hymnos le remarcas sequente, le qual se trova anche in le
copias imprimite, vicin al fin del appendice del secunde libro del
Historia: --
"Il esse un artificio vetere del nostre inimico de essayar a celar se
per complir melio su fines, in accordo con le parolas del Evangeli,
'Ille cuje actos esse mal, evita le luce.' Anche super le terra iste
inimico nostre se ha providite con un bosco dense et un terreno
aspere e plenate de abyssos, illac a preparar su attractiones e per
escapar persecution, como face bestias salvage e serpentes venenose.
Iste bosco et iste abyssos esse le cantos le qual ille ha inspirate
per su servicio, pro esser cantate in su honor, intra le templos e
foras de illos; proque illos esse tanto artificiosemente componite que
illos dice lo que illos vole, sed revela solmente lo que le diabolo
commanda, non pro esser comprendite con ration excepte de illes a le
quales illos esse addressate. Il esse, de facto, ben recognoscite que
le cava, le bosco, o le abysso, in le qual iste maledicte inimico se
cela, esse iste cantos le qual ille mesme ha componite, e le qual
esse cantate a ille sin esser comprendite excepte de illes qui
cognosce iste specie de linguage. Le consequentia esse que illes canta
lo que a illes place, guerra o pace, laude al diabolo o contempto pro
Christo, et illes non pote esser comprendite in le minus pro altere
homines."
Lord Kingsborough dice in un nota in su obra voluminose super le
Antiquitates de Mexico que iste portion del texto de Sahagun era
distruite per mandato del Inquisition, e que il habeva un memorandum
in le original espaniol que es in le possession del scriptor nobile
que assi lo diceva. Il es inverisimile que isto poteva referite a un
traduction del hymnos, proque necuno existe in omne manuscripto que
io ha consultate, o del qual io ha audite; e Sahagun intima in le
citation supra que ille ha facite necuno, a causa del obscuritate del
diction. Ni appare alicuno in le manuscripto florentino, ubi le texto
del hymnos es date completemente, ben que le Glossa explicative es
omittite. Iste ultime-mentionate facto me ha impedite de corriger le
texto del Glossa, le qual in qualcunque passages es manifestemente
erronee; sed io me ha confinate a reproducer lo strictemente in
accordo al manuscripto original: io lassa le corriger de illo a illes
qui lo utilisara.
Le manuscripto florentino ha cinque illustrationes colorate del
divinitates, o lor symbolos, del qual le cantos parla. Istes son
probabilmente copiate del libros hieroglyphico native in le qual,
como nos apprende de Sahagun, tal cantos ancian era preservate e
transmitite. Iste illustrationes io faceva de esser copiate con
fidelitate scrupulose e pois io faceva los de esser reproducite per
un del processes photographic, pro le obra presente.
Tal es le historia de iste documento curiose, e con iste breve
introduction, io lo submitte a illes qui habera le patientia e
habilitate de disintricar su difficultates multiple.
. . .
III. Hymno de Tlaloc
III. Tlalloc icuic.
1. Ahuia Mexico teutlaneuiloc amapanitla anauhcampa, ye moquetzquetl,
aoyequene y chocaya.
2. Ahuia anneuaya niyocoloc, annoteua eztlamiyaual, aylhuiçolla nic
yauicaya teutiualcoya.
3. Ahuia annotequiua naualpilli aquitlanella motonacayouh tic yachiuh
quitla catlachtoquetl, çan mitziyapinauia.
4. Ahuia cana catella nechyapinauia anechyaca uelmatia, anotata yn
oquacuillo ocelocoatl aya.
5. Ahuia tlallocana, xiuacalco aya quizqui aquamotla, acatonalaya.
6. Ahuia xiyanouia, nahuia xiyamotecaya ay poyauhtla, ayauh
chicauaztica, ayauicalo tlallocanaya.
7. Aua nacha tozcuecuexi niyayalizqui aya y chocaya.
8. Ahuia queyamica xinechiuaya, temoquetl aitlatol, aniquiya
ilhuiquetl, tetzauhpilla niyayalizqui aya y chocaya.
9. Ahuia nauhxiuhticaya itopanecauiloc ayoc ynomatia, ay motlapoalli,
aya ximocaya ye quetzalcalla nepanauia ay yaxcana teizcaltequetl.
10. Ahuia xiyanouia, ahuia xiyamotequaya ay poyauhtla, ayauh
chicauaztlica ayauicallo tlalloca.
Hymno de Tlaloc.
1. In Mexico le deo appare; tu bandiera se es displicate in omne
directiones, e nemo lacrima.
2. Io, le deo, habe retornate de nove, io me habe directe de nove al
loco de abundantia del sacrificios de sanguine; ibi, quando le die
invetera, io es viste como un deo.
3. Tu labor es le qual de un mago nobile; in veritate, tu te habe
facite de esser del carne nostre; tu habe facite te mesme, e qui osa
de affrontar te?
4. In veritate, ille qui me affronta non se trova bene in le mie
gratia; mi patres habe prendite per le testa le tigres e le
serpentes.
5. In Tlalocan (le placia de Tlaloc), in le domo verdeante, illes joca
al joco de balla, illes jecta le cannas.
6. Procede vos, procede vos a ubi le nubes se diffunde in abundantia,
ubi le nebula dense face le domo nubilose de Tlaloc.
7. Ibi con voce forte io me eleva et io me clama.
8. Procede vos a perquire me, cerca le paroles le quales io habe
dicte, como io me leva, uno terribile, et io crita in voce alte.
9. Post quatro annos illes procedera, non a esser cognite, non a
esser numerate, illes descendera al domo belle, per unir se e per
cognoscer le doctrina.
10. Procede vos, procede vos a ubi le nubes se diffunde in abundantia,
ubi le nebula dense face le domo nubilose de Tlaloc.
Notas.
Le deo Tlaloc possedeva, in commun con Huitzilopochtli, le loco
altissime in le pantheon mexicano. Ille era le deitate qui presideva
super le aquas, le pluvias, le tonitro, e le fulmine. Le sue panegyris
se habeva loco circa le tempore del plantar de mais, et illo era
intendite per procurar se le sue favor pro iste recolta completemente
importante. Le sue detalios son discripte multo longe per Dieo Duran,
Historia de Nueva España, cap. 86, e Sahagun, Historia, Lib. II., cap.
25, et alibi. Le sue nomine deriva de tlalli que vole dicer le terra.
Tlalocan, mentionava in verso cinque "le placia de Tlaloc," referiva
a un monte al est del citate de Tenochtilan, [le citate de insula] ubi
le panegyris de Tlaloc era celebrate; sed illo habe habite anque un
signification mythic, equivalente a "le paradiso terrestre," le
domocilio de animas beate.
Il essera observate que verso dece es un repetition de verso sex. Le
parola ayauicalo refere al ayauhcalli, "casa de nebula," le home del
deo de pluvia, le qual Sahagun nos informa era representate al festa
annual per quatro parve edificios vicin al orlo del aqua, attentemente
disponite pro presentar le sue facies al quatro punctos cardinal del
bussola (Sahagun, ubi supra).
In verso octo le expression tetzauphilli (tetzauhqui, espaventar)
pote esser explicate per le figura de Tlaloc, cuje statua, era illo
de "un espantable monstruo, la cara muy fea" (ibid.) [un monstro
espaventabile, le facie multo fede].
Le composito in verso dece, nauhxiuhtica, "post quatro annos,"
apparentement referer al animas del illes brave decedite, qui,
secundo al mythologia aztecan, passa al paradiso celeste per quatro
annos e postea illes retornava al paradiso terrestre,--le palacio de
Tlaloc. (Vide vos mi discurso, Le Viage del Anima, in Le
Deliberationes del Societate Numismatic et Antiquarian de
Philadelphia, 1883.)
. . .
|
