INTERLNG Archives

Discussiones in Interlingua

INTERLNG@LISTSERV.ICORS.ORG

Options: Use Forum View

Use Monospaced Font
Show Text Part by Default
Show All Mail Headers

Message: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]
Topic: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]
Author: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]

Print Reply
Subject:
From:
Allan Kiviaho <[log in to unmask]>
Reply To:
INTERLNG: Discussiones in Interlingua
Date:
Mon, 19 Jul 2004 11:43:30 +0300
Content-Type:
text/plain
Parts/Attachments:
text/plain (279 lines)
d[040719] x[Kiviaho Allan] z[KivA-47Ifb]
s[Finis Finlandiae!]

[log in to unmask]

*1* [Roerdinkholder Ingmar 040706]
Proque se dice Hollanda, Islanda, Irlanda con -a, sed Nederland
sin vocal? (E Finlandia finiente in -ia?)

*2* [Jo 040713]
Il ha solmente duo exemplos de landia:
Finland(i)a
Groenland(i)a

*3* [Rehnström Kjell 040712]
Forsan il es pro "Finlandia" que *Nederlandia sona plus natural
pro me. Le russos prendeva "Finlyandiya" del latin
"Finlandia" [*]. Forsan le formas in -a es le plus correcte, si
on considera le linguas fonte.

*4* [Kiviaho Allan 040719]
[*] Proque le nomine official de Finlandia habeva essite jam
durante seculos Magnus Principatus Finlandia quando Russia
capturava Finlandia ex Svedia in le guerra de 1808-1809. Le
linguas official era, mesmo durante le periodo russe, le latino
e svedese - sed non finnese, usque le fin del 19e seculo.
    In encyclopedias finlandese on trova:
Finlandia = 1. Suomen uuslatinalainen nimi ("Nomine neolatin de
Finlandia")

----------------------------
Magnus Principatus Finlandia
----------------------------

           http://www.tsv.fi/ttapaht/011/utk011.htm
                Paulinus (Lillienstedt), Johannes
                  Magnus Principatus Finlandia.
Suomen suuriruhtinaskunta.       Le Grande Principato de
Vuonna 1678 pidetyn              Finlandia. Un edition del
kreikankielisen runopuheen       oration poetic in grec, un
editio, runosuomennos,           traduction poetic in finnese,
suorasanainen käännös sekä       un traduction prosaic e le
tausta ja selitykset.            fundo e explicationes.
Suomalaisen Kirjallisuuden       Association del Litteratura
Seura.                           Finnese.
       Toimituksia (editiones) 784. Pieksämäki 2000, 254 s.
              ISBN 951-746-193-3, ISSN 0355-1768
Toimittaneet Tua Korhonen,       Editate per Tua Korhonen,
Teivas Oksala & Erkki Sironen.   Teivas Oksala & Erkki Sironen.
Magnus Principatus Finlandia     Magnus Principatus Finlandia
(Suomen Suuriruhtinaskunta) on   (Le Grande Principato de
kansalliskirjallisuutemme        Finlandia) es le prime
ensimmäinen merkittävä           description remarcabile in
runomuotoinen Suomen kuvaus.     forma poetic de Finlandia.
Maaliskuussa 1678 runopuheen     In martio 1678 iste oration
esitti Upsalan yliopistossa      poetic era presentate in greco
klassiseksi kreikaksi sen        per le creator de illo, Johan
laatija, vain 22-vuotias         Paulinus, un finlandese qui
suomalainen Johan Paulinus.      habeva solmente 22 annos, in
Finlandia kuvailee               greco classic al Universitate
monipuolisesti Suomen luontoa,   de Uppsala. Finlandia describe
suomalaisten luonnetta, elämää,  multilateremente le natura de
uskontoa, sotamainetta – Turun   Finlandia, le character, vita,
Akatemiaakaan unohtamatta.       religion e reputation militar
Lopussa rukoillaan maalle        de finlandese - non oblidante
rauhaa ja Kaarle XI:lle          le Academia de Turku (Academia
suojelusta.                      Aboensis). Al fin on preca
                                 pace al pais e protection al
                                 Carolus XI (le rege de Svedia).

Il es peculiar que iste poema era pronunciate in greco classic
benque su titulo era in latino. Uppsala es un citate svedese
multo remarcabile - non solmente proque illo es le citate de
Cellus (Kjell Rehnström) sed etiam proque le religion christian
e altere civilisation veniva a Finlandia ex Uppsala.

-----------------
FINIS FINLANDIAE!
-----------------

Iste parolas era triumphante clamate per V.M. Puriszkevicz, un
panslavista russe, al Duma (parlamento) in Sankt Peterburg, post
que le Duma habeva affirmate le "Lege del Equalitate".

In iste lege era statuite que le leges finlandese vaderea
fusionate con le leges in tote le Imperio Russe. Illo
significava disintegration del autonomia de Finlandia, que
habeva de facto comenciate jam al fin del 19e seculo.

Mi patre boycottava ante ca 105 annos in schola (Turku/Åbo) le
lectiones de russo e era alicun vices punite proque illo. In
1904 Eugen Schauman, un patriota finlandese, assassinava le
governor general Bobrikov e su ipse. In iste die, quando IALA
ha su 80e anniversario jubilar, Finlandia ha jubilate le 100e
anniversario del assassination de Bobrikov. Sed non omnes.
Matti Vanhanen, le prime ministro de Finlandia, ha condemnate
le assassination como un acto criminal, non heroic.

Quando mi patre serviva in le armea in 1900, ille participava a
grande manovras militar a Lappeenranta/Villmanstrand (un citate
in Finlandia del est) e parade que era inspectate per Bobrikov e
grande duce Konstantin Konstantinovicz, le commandante del
Corpore de Armea del Guarda Imperial Russe, un viro gigantesc.
Vos trova picturas de mi patre como soldato e alicun referentias
a Bobrikov (Bobrikoff) in svedese in
http://www.interlingua.fi/kiva/haane.htm
In interrete on trova information super Eugen Schauman, e.g. con
Google e parolas clave eugen schauman. Pro exemplo:

www.helsinginsanomat.fi/english/article/1076153076611
... Finland shaken 100 years ago by murder of Governor-General
Bobrikov Prime. Minister Vanhanen sees nothing to celebrate in
Eugen Schauman's actions. ...

-----------------------------------------
FINLANDIA LIBERAM SE IPSA LEGE VINDICAVIT
DIE VI MENSIS DECEMBRIS ANNI MCMXVII
-----------------------------------------

Iste texto es in le medalio del declaration de independentia de
Finlandia le 1917-12-06.

---------------
FINIS POLONIAE!
---------------

Le clamor "Finis Finlandiae!" de Puriszkevicz era inspirate per
le legenda famose (sed probabilemente solmente un legenda!)
secundo que Tadeusz Kosciuszko, le hero national polonese,
haberea clamate "Finis Poloniae!" quando ille jaceva ferite a
Maciejowice, le campo del battalia disastrose contra le armea
russe in 1794.

Totevia, POLONIA REDIVIVA, Polonia vive del novo e es de facto
un del plus grande statos europee, un membro del Union Europee
e OTAN.

-------------------------------------------------------
FINLANDIA - LE INOFFICIAL ANTHEMA NATIONAL DE FINLANDIA
-------------------------------------------------------

**********
IN FINNESE
**********

FINLANDIA-HYMNI
Musiikki: J. Sibelius
Sanat: V.A. Koskenniemi

Oi Suomi, katso, sinun päiväs' koittaa,
yön uhka karkoitettu on jo pois,
ja aamun kiuru kirkkaudessa soittaa
kuin itse taivahan kansi sois'.
Yön vallat aamun valkeus jo voittaa,
sun päiväs' koittaa, oi synnyinmaa.

Oi nouse, Suomi, nosta korkealle
pääs' seppelöimä suurten muistojen,
oi nouse, Suomi, näytit maailmalle
sa että karkoitit orjuuden
ja ettet taipunut sa sorron alle,
on aamus' alkanut, synnyinmaa.

- - -

Traduction litteral in interlingua per
Allan Kiviaho

O Finlandia, vide, tu die veni,
le menacia del nocte es jam expellite,
jam le alauda matutinal sona in lumine,
como ipse le coperculo del celo sonarea.
Le lumine del matino jam vince le fortias nocturne,
le die tue veni, o patria.

O cresce, Finlandia, surge alto
tu capite, coronate de memorias grande,
o cresce, Finlandia, tu monstrava al mundo
que tu expelleva le sclavitude
e que tu non submitteva te sub oppression,
tu matino ha comenciate, patria.

- - -

"Le Finlandia" de Jean Sibelius es forsan le plus
famose composition finlandese in le mundo, multo
popular specialmente in Britannia e le Statos Unite.

In februario 1899 Nikolaj II, le imperator de Russia,
significava le "manifesto del februario", le scopo de
qual era restringer le autonomia del Grande Principato
de Finlandia (Magnus Principatus Finlandia). Isto
incitava le majoritate del circulos cultural de
Finlandia al resistantia. Etiam Sibelius voleva
participar al protesto. In 1899 ille componeva le
"Canto de Athenieses" (que era sonate pro le equipa
grec al ceremonias de inauguration al jocos olympic de
Helsinki in 1952).

Iste canto comencia:
    "Kaunis on kuolla kun joukkosi eessä urhona kaadut,
taistellen puolesta maas, puolesta heimosikin!".
    "Belle es morir quando tu cade ante tu truppa,
luctante pro tu patria, anque pro le tribo tue!".
    Io ha cantate illo multe, multe vices in le schola
durante le guerra contra le Union Sovietic 1942-44 e
postea.

In 1899 Sibelius componeva etiam "Suomi herää!" (Evelia,
Finlandia!), que era presentate como sexte e ultime
parte in le series pathetic-patriotic que Sibelius
habeva componite pro le banquet final al Theatro Svedese
in Helsinki del Sanomalehdistön päivät (in svedese
"Pressens dagar") - Le Dies del Pressa.

In iste series specialmente provocative era le parte
V "Isoviha".
:: "Le grande odio", "Den stora ofreden" in svedese, le
:: nomine in le historia de Finlandia pro annos
:: 1713-1721 quando Finlandia era occupate per Russia.
:: In iste periodo le population de Finlandia reduceva
:: se ex 500 000 a 300 000.
Iste parte, que describeva le destruction causate per le
occupatores russe, era specialmente hardite. Matre
Finlandia sedeva a congerie de nive con su infantes
gelante. Guerra, gelo, fame e morte menaciava illes.

De iste tableau startava le ultime tableau "Evelia
Finlandia". Le revenitos de ticketes era supponite pro
le fundo de pension de jornalistas, sed cata uno
cognosceva le scopo real: Le gente de cultura voleva
supportar le libertate de opinion defiante Bobrikov, le
governator general. A consequentia le officiales russe
suspendeva jornales finlandese, i.a. "Päivälehti" (le
predecessor del "Helsingin Sanomat", le hodierne jornal
dominante de Finlandia) pro 3 menses.

Eino Leino, un grande poeta finlandese e Jalmari Finne
habeva scripte un pathetic texto pro iste canto. Iste
canto profundemente imponeva juvene Heikki Klemetti, ex
qui developpava un poeta e compositor ultra-patriotic in
Finlandia libere. Post (e durante?) le guerra Heikki
Klemetti visitava mi patre a vices quando ille viagiava
con su auto ab Kuortane (un communa a nord de Alavus,
nostre communa) a Helsinki o vice versa.

Jam in 1900 iste canto era modificate e presentate como
un majestetic poeta symphonic, directe per Robert
Kajanus. Illo era arrangiate al piano in le mesme anno.

Con nomine "Finlandia-hymni" (hymno de Finlandia) illo
era presentate le prime vice le 1938-04-21, arrangiate
pro un chor mascule, in le Cathedral del Sancte
Johannes, Helsinki, le texto pro illo era scripte per
Wäinö Sola in 1937.

Le version moderne era scripte per Veikko Antero
Koskenniemi in 1940, le premiére de illo era le
1940-12-07 al Hall de Ferias de Helsinki, cantate per
le chor "Laulu-Miehet" ("Viros de cantos") conducte
per Martti Turunen. Finlandia viveva in iste dies un
periodo dramatic e periculose. Post le guerra hibernal
1939-40 le Union Sovietic voleva finir su carga con
coup de grâce quando Finlandia desperatemente
reinfortiava su armea.

Post le guerra le Finlandia-hymni era finalmente
arrangiate etiam pro un chor mixte e presentate in 1948.

A vices on ha levate le initiativa a facer le hymno
"Finlandia" al anthema national de Finlandia in loco
de "Maamme" (Vårt land, Nostre pais) que es componite
per Fredrik Pacius, un compositor german a un poema in
svedese de Johan Ludvig Runeberg (2004 es le 200e
anniversario jubilari del nascentia de Runeberg).
Alicunos tene le melodia de "Maamme" un pauc banal e
mantene que illo basa se a un canto bacchic german. A
proposito, le anthema de Estonia ha le mesme melodia.

ATOM RSS1 RSS2