Ecce un articulo que era publicate in le jornal Hufvudstadsbladet 991028. Io
spera que illo pote esser de interesse pro vos. Le Hufvudstadsbladet es le
plus grande jornal de lingua svedese in Finlandia.

Ecce le le original del qual io recipeva de Allan Kiviaho.
Ecce le articulo in interlingua pro vostre amuso!
On pote inviar lo a ille Bruun si on ha su adresse. (Il ha un Kettil Bruun etiam).

Quatro linguas de congresso
Bruun Christer, director del Instituto Finlandese de Roma Villa Lante
Hufvudstadsbladet 991028
> 
Quatro linguas de congressos


Il es un opinion general que le anglese ha prendite le supremacia in omne
recerca scientific international. Isto probabilemente es correcte in pro
exemplo medicina, technica e le scientias natural. Ma illo non es ver intra
omne areas. 

Io ipse es active in un area international de recerca ubi nos ha quatro
linguas principal. Intra le recerca del antiquitate e scientias affin on debe
dominar germano, francese, italiano e anglese - quatro linguas moderne al
latere del latino e le greco ancian que es necessari pro ille qui labora con
textos del antic. Ille quatro linguas es appellate linguas de congressos
international e in le mie area de recerca illes es sin hesitation mixate in
arrangiamentos international in mi "branca". Le interpretes simultanee non es
compatibile al economia del scientias humanistic.

Io ben me recorda como le collega columnista Mikael Kosk plure annos retro in
le Huvudstadsbladet deplorava que le erudite humanistas del vetere classe ha
disparite, ille personas qui libermente conversava in un demidozena del
linguas europee. Tunc como nunc io volerea admonir le visitar le institutiones
pro filologia classic al facultates humanistic de nostre universitates. Ibi on
sovente trova un stupefacente cognoscentia e del linguas del antiquitate e
illos de nostre tempores. 
 
Naturalmente il ha un causa del facto que le pluralitate lingual ha
supervivite intra, inter altere cosas le recerca del antiquitate. Le grande
paises cultural ha omnes un tanto forte tradition in ille recerca que il non
es imaginabile que un de illos renunciava su derecto scriber in su proprie
lingua. In facto le recerca del antiquitate in un senso es, in le majoritate
del paises europee, recerca del "historia del region domestic", non importa si
illos se incontra intra o extra le Union Europee, e il debe exister
possibilitates ducer le recerca in le proprie lingua del pais. Le recerca del
antiquitate salvo isto ha tanto profunde racices in le historia de Europa que
on mesmo non pote comprender recerca moderne, si on non ha le capacitate de
facer cognoscentia de lo que ha essite scripte in un del quatro linguas
principal durante le ultime seculo. Nostre bibliothecas es plen de tresores
litterari in germano, francese, anglese e italiano, e un bon recercator del
antiquitate debe esser capabile facer cognoscentia de toto isto.

On pote pensar que le situation lingual pro recercatores de paises minor, non
minus del Finlandia bilingue, es desperate. Salvo nostre duo linguas domestic
nos debe etiam apprender leger al minus quatro linguas estranier moderne. Sin
dubita isto postula que on comencia a bon hora. Al mesme tempore il es un
avantage que nos finlandeses, al minus le svedoparlantes, precocemente es
conscie del facto que il existe altere que un lingua. Haber essite accostumate
a linguas estranier es un avantage plus tarde in le vita.  

Lo positive es que on ha un clar avantage verso su collegas anglese, italian,
german e francese, sub le condition que on de facto ipse maestra le quatro
linguas de congressos. A saper, le experientia monstra, que le representantes
del quatro linguas de cultura europee rarmente, a poco exceptiones, apprende
plus que un o in le optime caso duo linguas moderne. Sovente on debe, como
recercator del antiquitate functionar como persona de contacto e mesmo
interprete inter le representantes de varie nationes.

 
A iste fundo il ha essite particularmente interessante sequer le presente
presidentia de Finlandia e le debatto qual linguas estranier va acquirer plen
derectos" in le incontros in Finlandia. Le sol articulo in un jornal que io ha
vidite in re le presidentia de Finlandia in le Union Europee era in le ben
renomite La Republica, e illo dependeva del question lingual. On constata con
triumfo que le sol minstro de del extero Dini habeva prendite in uso le
italiano durante le incontro in SaariselkŠ, coram le menacia que le germano
habera le mesme stato como le anglese e francese, e que su exemplo de ille era
sequite per le ministro externe de Espania.

Ubique on debe, naturalmente, poner le limite. Le recerca del antiquitate
usque nunc non ha calculate le espaniol como unl ingua de cogressos, ma in le
ultime tempore sempre plus de publicationes ha comenciate publicar etiam
articulos in le espaniol "Proque dunque non etiam le catalano?" on questiona
con escitation in Barcelona. Ma in le nomine de possibilitates modic e
rationabile on debe forsan etiam admitter etiam un lingua slavic, e assi nos
ha le svedese, io pensa in mi mente, e il es in omne casos vinti milliones de
humanos del nord qui sape leger textos svedese, e nederlandeses e personas de
lingua german pote de facto perluctar un texto svedese per un poco de
practica. Salvo isto le svedese ha fer traditiones in mi branca; le recerca
del antiquitate certo, usque le medie del vintesime seculo, luctava del quinte
position in Europa. 

Un cosa es certe: un lingua nonn suffice pro Europa. 
> 

Trad. in interlingua per Kjell R.