2.2. Le epocha del Association del Lingua Auxiliar
International

Al comenciamento del annos 1920 un dama american ric, le
seniora Morris, faceva le cognoscentia de Esperanto. Illa
deveniva un partisana enthusiastic del lingua ma quando
illa apprendeva que le campo del lingua auxiliar
international non es unitari illa pensava que illa debe
facer alique. Su puncto de partita era que le manco del
unitate habeva un causa e iste causa es a discoperir e a
abolir.

Al initiativa e con le supporto financial del seniora
Morris pro clarar le question in 1924 con le initiation
de linguistas professional le Association del Lingua
Auxiliar International (IALA) se formava. Su statutos
declarava: le scopo del association es "promover le
studio, le discussion e le publication de tote le
questiones que es connectite con le creation de un lingua
auxiliar, de plus, le recercas e experimentos que pote
accelerar le production de un tal lingua in modo
intelligente e super bases firme" (Emphase de me, F.J.)

Le prime decennio del programma de recerca del IALA era de
character revelante. On creava connexiones con le
conductores del gruppos colente varie linguas auxiliar. On
colligeva un bibliotheca special con libros, brochures,
magazines e vocabularios publicate in varie linguas
auxiliar international. In collaboration con le
Association Universal de Esperanto on faceva un
bibliographia continente tote le titulos trovabile in le
bibliothecas europee super le thema del linguas
international.

In le labor on initiava linguistas famose como Sapir,
Collinson e Swadisch. In 1930 un conferentia de
linguistas professional approbava le programma proponite
per le IALA. Postea quattro congressos official
linguistic se occupava del reportos super le activitate
del IALA.

Le IALA seligeva cinque linguas international pro studiar
los: Esperanto, Ido, Esperanto II, Occidental e Latino
Sine Flexione. Iste selection era motivate supra toto per
positiones practic post que iste linguas habeva
organisationes e il era ja provate que illos es - al minus
in certe relationes - apte al communica-tion in scripto e
in parola.

Le labor se initiava con le studio comparative de iste
linguas. Ma - e isto es multo importante - ab le initio
on dirigeva le attention al examine comparative del
linguas auxiliar e le linguas national.

Nonobstante, usque a 1936 le IALA se occupava plus tosto
solmente con questiones theoretic. Le labor meritori
comenciava in 1936 quando sub le direction de Collinson al
Universitate de Liverpool - le professor del qual ille
era - on comenciava examinar le diverse methodos del
collection del vocabulario international. In 1939
Collinson era reimplaciate. Le antecedente de isto era
que de Wahl habeva protestate contra su sympathia partial
e prejudicio pro Esperanto.

Hic il vale stoppar pro un momento. Le IALA era create per
ille seniora Morris qui era esperantista e in le profundo
de su corde lo remaneva usque a su morte in le fundo pro
establir Esperanto scientificamente. Ma le resultato era
alique toto altere. Il se provava que Esperanto non pote
esser establite scientificamente e si on voleva crear un
lingua auxiliar international scientifi-camente establite
isto non serea Esperanto.


Le successor de Collinson era E.Clark Stillman. Post haber
examinate le activitate de dece-cinque annos del IALA
ille tirava alicun inferentias. Primo: Tote le
aspirationes que voleva crear le lingua auxiliar
international create "in modo intelligente e super bases
firme" per alicun combination del planos existente
falleva in toto. Secundo: Lo que es commun e stabile in
tote le planos previe se deriva del elementos lingual
international trovabile in le linguas national. Tertio:
Le conclusion de toto isto es que on debe facer tabula
rasa, on debe jectar via tote le linguas auxiliar
previemente create - on debe mantener al plus alicun
principios toto general - e on debe comenciar colliger le
elementos lingual factualmente international. "On debe
primo toto disbuttonar le gilet mal buttonate e solo
postea on pote buttonar lo ben" (F.De k).

Stillman non sapeva a priori si le totalitate del
elementos international produceva un systema lingual
complete. Ma pro le momento iste question non le
interessava. Ille opinava que le prime carga era colliger
le elementos. Le passos ulterior dependerea del resultatos
obtenite per le completion del prime carga.

Post le declaration del secunde guerra mundial - a causa
de certe circumstan-tias eventual - le recercas
continuava in loco de Liverpool in New York. Hic Stillman
formava un gruppo de recerca cuje membros era linguistas
qualifi-cate e expertos in le linguas natural ma qui non
habeva ulle relation con ulle lingua artificial.

Un membro prominente del gruppo era Alexander Gode (1907 -
1970). Ille possedeva amplissime cognoscentias lingual e
general. Ille nasceva in Bremen de patre german e matre
suisse. Ille comenciava su studios universitari in Vienna,
continuava al Sorbonne in Paris, e finiva - post haber
emigrate al Statos Unite in 1927 - al Universitate
Columbia in New York. Le titulo de su dissertation
doctoral in le philosophia era Le scientia natural in le
romantica german. Inter alteres ille scribeva manuales de
espaniol, portugese e francese, e ille era presidente del
Association del Traductores American - dunque ille ben
cognosceva le latere e theoretic e practic del questiones
lingual del communication international.

In 1942, al conditiones guerrier, le labor de Stillman era
exigite per le servicio del affaires estranie del Statos
Unite. Alora on incargava del direction del gruppo de
recerca del IALA - interimemente - Gode. In 1946 le
direction era acquirite per Martinet, professor del
Sorbonne, ma in 1948 ille se resignava post que ille
obteneva un cathedra al Universitate Columbia. Alora Gode
deveniva permanentemente le director del gruppo e le labor
era finite sub su direction in 1951.

Le resultato del labor se incarnava in le Dictionario
Interlingua-Anglese e le Grammatica de Interlingua.

Per medio del recercas del IALA on succedeva in colliger
le elementos commun del linguas national. Post le
termination del labor de colliger il deveniva clar que
iste elementos constitue in essentia un systema complete
de lingua. Isto obteneva le nomine Interlingua. Le ideas
genial de Stillman era essentialmente realisate sub le
direction de Gode, pro isto on pote connecter de derecto
le elaboration de Interlingua con su nomine.

Durante le elaboration de Interlingua, e particularmente
post illo, il deveniva clar que iste lingua non es un
altere cosa que le latino moderne.