Multe characteristicas del civilisation de Roma es
simile a illos del Statos Unite.  E Roma e le Statos
Unite ha essite innovatores in le technologia de lor
epocha, e le governamento de ambe paises ha forte
elementos oligarchic, ben que le mythologia national
del Statos Unite essaya celar iste realitate vermente
antidemocratic in un effortio pro mantener le pace
social in le pais.  (Isto anque esseva ver in le caso
de Roma durante su epocha imperial.)

Secundo le tradition, Romulo establiva Roma in 753
ante Christo.  Ille esseva le prime rege de Roma, que
habeva sex altere reges post ille.  Le ultime,
Tarquinio Superbo, esseva expellite in 509 ante
Christo.  Post illes veniva le "cosa public" (res
publica" in latino e postea "republica"), que habeva
duo brancas, le legislative e le executive.

Le senato roman esseva le legislatura unicameral de
Roma.  Le branca executive esseva gerite per duo
consules, ambes elegite per un sol anno.

Con le tempore, le romanos addeva altere functionarios
pro adjuvar lor consules:  (1) le praetores, o
judices; (2) le aediles, qui construeva e manteneva
vias, cloaca e provisiones de aqua e de alimentos; (3)
tribunas, qui protegeva le classes povre contra
oppression per le nobiles; e (4) quaestores, qui
esseva functionarios financiari.

Un aristocrate juvene e ambitiose sovente comenciava
su carriera in le armea roman.  Tunc ille retornava a
Roma e essayava devenir un aedile in le proxime
election.

Ille tunc se presentava como candidato pro ganiar un
crescente quantitate de prestigio public presentante
se como candidato in un "cursus honorum" (curso de
honores) de electiones.

Ecce le sequentia traditional de functionarios
comenciante con le rangos minus prestigiose al rangos
le plus prestigiose:  (1) quaestore, (2) tribuna, (3)
aedile, (4) praetore, e finalmente (5) consule.

Omne iste functionarios serviva un sol anno sin le
possibilitate de re-election.

Iste forma de governamento functionava assatis ben
durante que Roma esseva un parve stato in le Italia
central.  Con le tempore Roma controlava un crescente
numero de territorios al litore del Mediterraneo, e
gradualmente iste forma de governamento republican
deveniva inadequate pro controlar iste provincias
nove.

A causa de multe circumstantias, le governamento de
Roma debeva cambiar.  Ma duo factores esseva
exceptionalmente importante:  (1) le emergentia de
politicos e militares appoiate per grande gruppos de
amicos e clientes e (2) le cambiante natura del
aristocratia roman.

Que nos examina primo le factor politic.  Le romanos
non habeva partitos politic simile a illos de statos
moderne.  Un nexo politic se formava circum un
individuo ambitiose qui cercava augmentar su prestigio
("dignitas, dignitatis, dignigate" in latino),
deveniente le duce, o general, de un armea e postea un
serie de functionarios, a vices in le cursus honorum
traditional.  Un tal persona tunc essayava devenir un
membro del senato e/o le governator de un provincia.

Tal personas augmentava su prestigio facente favores
pro altere personas prestigiose, le quales
reciprocamente faceva favores pro ille.  Ille anque
essayava augmentar le numero de su "clientes",
personas de rangos social inferior qui dependeva de
illes e que les appoiava in lor campanias politic e
militar.

Le politicas del "cosa public" roman emergeva inter le
competition de tal gruppos de homines prestigiose.  E
tal competition a vices produceva instabilitate civil
e a vices le guerra civil mesme.

Le cambiante systema de valores inter le aristocrates
roman esseva un altere factor potente in le evolution
del historia politic de Roma.  Le prime romanos esseva
agricultores qui cognosceva le necessitate del
travalio assidue pro lor superviventia.

Le romanos ric de ille epocha non ostentava lor
ricchessas ante le povres.  Le necessitate de
superviver sovente les obligava a contribuer un grande
parte de lor ressources monetari a obras public e a
altere formas de servicio, principalmente militar, al
stato roman.  Si illes non faceva isto, le "cosa
public" devenirea troppo debile pro superviver, e
illes mesmes morirea.

Con le tempore, Roma augmentava su potentia politic in
le Mediterraneo, e le urbe non esseva menaciate per
invasores multo sovente--un circumstantia que
permitteva que le aristocrates roman anque expandeva
le numero de campos agricole que illes controlava e
establiva le systema latifundiste que finalmente le
espanioles e portugeses portava al America latin con
pauc modificationes.

Etiam nunc in paises como Mexico e le Brasil il ha tal
latifundios.  Lor nomine in espaniol es "haciendas";
in portugese, "fazendas".  E un grande parte del
historia latinoamerican ha essite un chronica de
conflictos inter iste latifundistas e le gente qui
laborava sur lor terras.

Le aristocrates roman, naturalmente, continuava le
profession de lor philosophia de servicio al stato
(como le aristocratia economic american etiam nunc
professa le ideales del democratia, de appoio pro
derectos human, e altere simile philosophias
hypocritic formante le "sonio american" que servi a
dar un sperantia--pro le major parte false--a
americanos commun como io).

In realitate tamen, le classe social le plus alte de
Roma, como le classe social le plus alte american,
esseva motivate principalmente per le avaritia
appoiate per multe tipos de hypocrisia, unes ex le
quales io jam ha mentionate.

In le prime seculo ante Christo, multe romanos,
sapiente que le richessa del nobilitate roman
controlava le major parte del opportunitates de lor
societate, deveniva impatiente.  Illes essayava
incrementar e le numero de soldatos in lor armeas
private e le numero de lor clientes civil pro
eventualmente sasir, si illes poteva, le "cosa public"
pro lor proprie beneficio.

Il deveni de plus in plus obvie que nostre
governamentos federal e local--ma specialmente nostre
governamento federal!--functiona secundo iste mesme dynamica.

__________________________________________________
Do you Yahoo!?
Yahoo! Shopping - Send Flowers for Valentine's Day
http://shopping.yahoo.com