d[061203] x[Kiviaho Allan] z[KivA-FR3ri] r[GraJ-FCA]
s[Re: Turchia es le sol pais que pote salvar vetule Europa I/II]

[log in to unmask]

Estimate interlinguistas!

Quando io scribeva super le membrato de Turchia in le
Union Europee, alicun interlinguistas reageva bastante
furiosemente.

Tal reactiones pote esser comprensibile e.g. in casos de
armenianos e kurdos.

Sed io pensa que alicun commentarios era satis partial,
examinate ex un singule angulo.

Io e mi sposa ha visitate Turchia 30-40 vices. Le prime
vice in Istanbul in 1978, a ubi nos arrivava ab Burgas,
Bulgaria. Le viage era organisate per un agentia de
viages ex Germania Federal, que habeva charterate un
nave sovietic, "Ossetija". Le viagiatores era
germanos - excepte nos, io e mi sposa e nostre filia e
filio, 10 e 7 annos de etate. Le equipa del nave era
principalmente ukrainoanos, i.a. grande blonde damas con
capillos "paleose" e oculos blau.

Le nave era multo munde sed perusate. E.g. le serraturas
de portas de cabinas era removite - o cadite.
Peculiarmente le equipa sovietic era completemente
mute - nos supponeva que le officiales sovietic habeva
categoricamente prohibite discussiones con le
passageros.

Era un experientia stupefaciente quando le Stricto del
Bosphoro emergeva ex le nebula matutinal, Anadolu hisar
(fortalessa asiatic) a leva e Rumeli hisar (fotalessa
europee) a dextre. Non minus stupefaciente era le urbe
ipse. Nos nave era fixate a un flottator que era
ancorate in medie del stricto, ante le nove palatio de
sultan. In le flottator habitava un obscur e hirsute
viro. Ab Ossetija nos descendeva a flottator, ab le qual
le viro obscur assisteva nos a un barca que transportava
nos in le urbe.

Istanbul era certo un urbe magnific. Nos visitava i.a.
le Hagia Sofia, Moschea blau e le vetule e gigantesc
bazar. Nos etiam vadeva con bara al flanco asiatic.

Io habeva essite longe - "sempre" - multo interessate de
Turchia, sed io sentiva Turchia como un pais multo
mystic e periculose. Mika Waltari, un famose scriptor
finlandese (su libro "Sinuhe le egyptiano", era
filmatisate in Hollywood), visitava Istanbul tosto post
le secunde guerra mundial e percipeva lo multo
fascinante. Ille scribeva duo grande libros historic de
Turchia, "Mikael Hakim" (un doctor del origine
finlandese in Istanbul de Süleiman Kanuni (Süleiman
Legislator - cognite como Soliman Grande in le west) e
"Johannes Angelos" (conquesta de Constantinopole per le
turcos in 1453). Io etiam legeva alicun libros seriose
super le historia turc. Le pelicula famose statounitese,
"The Midnight Express", non augmentava mi confidentia a
Turchia, certo non nostre visita in 1978. Turchia era
tunc in stato de chaos e anarchia. Muros de casas era
picte con stellas rubie e falces & martellos. Studentes
in exopero sedeva in cortes de universitates cernate per
vehiculos blindate e soldatos, gendarmeria etc. Nostre
guida turc, Orham (qui parlava fluente finnese e ageva
como interprete pro Urho Kekkonen, le presidente
finlandese, durante visita a Turchia, post illo a Orham
era presentate un stipendio in un universitate in
Finlandia) admoneva nos nunquam lassar nostre gruppo,
proque in medie 5 gente era occidite cata die in
confrontationes de demonstrantes e officiales. Post duo
annos un coup d'etat per armea se rumpeva in Turchia.

Ca. 12 annos plus tarde nos visitava Turchia (Kusadasi,
Ephesos) ex Samos, Grecia. Con suspicion considerabile
nos reguardava le bandiera turc super le turre de un
fortalessa medieval. Sed nos era totalmente superate per
le amabilitate e bon humor de population turc. Io ha
visitate multe paises europee (e.g. Venezia 7 vices,
Tallinn deces de vices) sed Turchia ha essite nostre
favorito (etiam de mi sposa "miserabile") durante le
ultime 15-16 annos.

Totevia io mentene que io ha nulle illusiones romantic
de Turchia. Io ha desde longe tenite me al currentia
de occurrentias poliric etc. in Turchia. Turchia ha
multe jornales remarcabile e myriad de canales de
television e le media es bastante libere. Ver, ancora
il ha alicun tabus. Le Union Europee pressa Turchia
abolir le paragrapho infamose, 301, ex su codice
penal. Specialmente difficile es le problema de kurdos.

In 1911 Italia attaccava Tripolis, le colonia turc. In
1912 Bulgaria, Serbia, Grecia e Montenegro attaccava
Turchia, que era quasi totalmente expellite ex Europa.
Sed Turchia possedeva ancora grande areas in Asia, como
Mesopotamia (Iraq), Syria, Palestina, partes de Saudi
Arabia.

Al initio del prime guerra mundial le Entente habeva
planate disintegrar Turchia: Constantinopole a le
stricto Mar Nigre - le Mediterraneo a Russia,
Mesopotamia e Arabia a Britannia, Syria a Francia.
Turchia estimava que le sol medio de salvation era un
alliantia con Germania. Post le guerra que era
disastrose pro Germania, Grecia tentava finalmente
annihilar le stato turc, in le guerra Grecia - Turchia
1919 maio - 1922 septembre le armea grec era sempre
clarmente superior in soldatos e material e illo
avantiava al porta de Ankara sed era al fin
miraculosemente battite per le turcos - le longe guerra,
connexiones difficile de approvisionamento, le attaccos
de partisanos turc etc. habeva facte le moral de grecos
a collapsar.

--- iste historia va esser continuate ---

Salutante

Allan Kiviaho

--
Archivos e disabonar: http://listserv.icors.org/archives/INTERLNG.html