Car amicos,

Con interesse io ha legite le opiniones de Frank Pfaff e Allan Kibiaho
super le character de nostre interlingua. Io crede que il es importante
publicar anque le opinion de Ferenc Jeszenszky, que ante multe annos
ille ha exprimite in un articulo in "Currero". In "Voce de Interlingua"
del anno passate io ha reimprimite iste articulo. In ultra on pote trovar
lo in le pagina domestic del UMI.

Io opina que le typo linguistic de un lingua non depende solmente del
origine de su vocabulos, ma in prime loco del character de su
grammatica. Malgrado le facto que le lingua anglese ha absorbite un
massa enorme de parolas de origine grec e latin, iste lingua resta un
lingua germanic.

Salutes amical de Piet


Ferenc Jeszenszky

ES INTERLINGUA UN LINGUA ROMANIC ?


Il ha multes qui, classificante le linguas planate, considera Interlingua
como un lingua romanic: un lingua planate 'interromanic'. Assi
Detlev Blanke in su "Internationale Plansprachen" (Linguas planate
international) nomina Interlingua un "romanische Imitationssprache"
(lingua imitate romanic). Iste position contrasta al puncto de vista de
Alexander Gode qui teneva Interlingua pro un genere de realisation
de lo que Whorf habeva concipite como le 'Standard Average
European' (europeo medie normal).

Il es ver, sin dubita, que a prime vista Interlingua produce le
impression de un lingua romanic. Al minus, concernente su
vocabulario, proque il es evidente que su grammatica es plus tosto
e typo germanic, o plus exactemente anglese, que romanic.
Talmente le question a poner es non tanto le del romanitate
in general de Interlingua ma plus tosto le del romanitate de su
vocabulario.

Pro poter responder in modo satisfaciente a iste question, nos debe
un pauco occupar nos del vocabulario del linguas romanic ab un
puncto de vista historic.

Il es generalmente cognoscite que le vocabulario del linguas romanic
consiste de duo stratos principal. Le un es le del si-nominate
'vocabulos popular', le altere le del si-nominate 'vocabulos docte'.

E le vocabulos popular e le le doctes proveni del latino, ma nos non
debe oblidar que jam in le etate auree de iste lingua il existeva
parallelmente duo variantes sue: le latino classis, in que le obras
de arte del litteratura latin se scribeva e a que le hodierne homine
de erudition medie, audiente le vocabulo 'latino' pensa, e le latino
vulgar, parlate per le plebe.

Le vocabulos popular proveni del latino vulgar. Illos es characterisate
per duo tractos principal. Primo, in le varie linguas romanic illos era
submittite a grande cambiamentos, lo que era, del resto, le causa de
lor divergentia. Per exemplo, le verbo latin 'audire' (audir) deveniva
in le italiano 'udire', in le espaniol 'oir', in le portugese 'ouvir', in le
francese 'ou‹r'. Secundo, originalmente le linguas romanic era parlate
per homines vivente sub conditiones modestissime, e pro isto lor
vocabularios deveniva assatis povre. Le strato del vocabulos popular
comprehende solo tales que es apte de exprimer mermente le notiones
de un vita simplissime, ma non les de un erudition plus alte.

Quando le linguas romanic comenciava a devenir le portatores de un
cultura plus alte - del causas e circumstantias de iste processo nos
ora non pote occupar nos - le inricchimento de lor vocabulario
deveniva urgente. Isto on faceva incorporante vocabulos del latino
classic, cambiante los in le mesura que illos conveni al systema
morphologic del varie linguas romanic. Ma iste combiamentos non
era tanto radical como les del del vocabulos popular. Assi, per
exemplo, le adjectivo latin 'auditivus' (auditive) deveniva in le
italiano, in le espaniol e in le portugese 'auditivo', in le francese
'auditif'. In le anglese cuje vocabulario es, como nos lo sape,
semiromanic, illo se trova in le forma 'auditive', durante que al verbo
'audire' corresponde le verbo germanic 'to hear'.

Il es facile a constatar que le formation del strato del vocabulos docte
in le linguas romanic resultava in lor reconvergentia e relatinisation.

Si postea, in le possession de iste cognoscentias, nos examina le
vocabulario de Interlingua, nos pote constatar que illo simila a les
del linguas romanic tanto que illo comprehende quasi inalterate lor
strato de vocabulos docte, ma illo forte differe ab istos in quanto que
illo non comprehende lor strato de vocabulos popular, le quales illo
substitue per vocabulos del typo docte. Ma postque al lingua romanic
justemente lor strato de vocabulos popular da lor character e
specificamente romanic e individual, il es plus que discutibile
considerar le vocabulario de Interlingua como romanic. Illo pote
esser considerate plus tosto como un sorta de vocabulario latinesc.

E si nos nos rememora a lo que nos ha dicite super le grammatica
de Interlingua, il es multo dubitose si in fin illo pote esser nominate
mesmo un lingua latinesc. Si nos vole esser toto exacte, nos non
pote dicer altere cosa que lo que Gode diceva: Interlingua es un
lingua europee medie normal, plus concisemente:
un lingua del supra-nation europee.