================================
SAPIR-WHORF IV
FINNO-UGRIANOS E LE CULTURA ALTE
================================
[Anne Burgi 970929]
2) Le phrase hic infra es de Ferenc Jeszensky, in su
articulo hic:
http://www.interlingua.com/present1.htm
"Al fin nos mentiona le alicun linguas finno-ugrian que
anque hodie existe: le hungaro, le finnese, le estoniano.
Iste linguas non romanic - o plus tosto lor ancestres - in
le epocha in question - similemente al romaniches - non
era apte a exprimer contentos de un cultura plus alte"
Un tal conception es typicalmente whorfian. Esque vos
crede vermente que un lingua es o non es apte a exprimer
"contentos de un cultura plus alte"? E que es un cultura
alte? E que es un lingua?
[Allan Kiviaho 971001]
Prof. Ferenc Jeszensky es ipse un finno-ugriano. Ben, il es
interessante que le finno e le linguas finno-ugrian in
Russia (mari, eksa", moksha, tsheremisse, votyako, syrja"no, vogulo,
ostyako, samoyedo etc.) son multo similar
benque illis (illi = illa + ille, un neologismo per me ...)
non ha habite contactos durante quasi mille annos.
De "exprimer contentos de un cultura plus alte"? Ben, le
ancian linguas grec e latin era, naturalmente, in un multissime alte
nivello. Il era a pena pensabile de traducer p.ex. le libros de Gaius
Iulius Caesar a finnese
in le anno 50 ante Christo. Le literatura finnese era
extrememente insignificante usque le principio de 20me
seculo.
Finlandia ha existite como un stato solmente 80 annos
(ab 1917-12-06 officialmente, practicamente sol ab maio
1918 postea le guerra de liberation). Le finnos ha luctate
pro su lingua desde le 12de seculo quando le prime cruciatos svedese
veniva a Finlandia. Le linguas del administration e cultura esseva
latino (sic!) e svedese, in finnese era principalmente publicate sol
libros religiose pro simple ges (ge = femina + viro). Ma le "simple
populo" finnese creava poemas, p.ex. le epos national de Finlandia, le
"Kalevala".
Finlandia era un parte de Russia durante 1809--1918. Le
regime russe era bastante clemente ma al fin le 19me
seculo comenciava le periodo del russification. Le
resistantia in le scholas finlandese contra le lingua
russe era furiose e quasi necuno del studentes finlandese
apprendeva russo. Anque mi patre era sovente punite pro
su resistentia passive in le classes del russo.
Le finnese deveniva le lingua principal de Finlandia solmente antea le
guerras de 1939--45.
Le lingua paternal de mi patre era svedese e mi marita e
nostre filia e filio son officialmente svedophones. Mi patre nunquam
apprendeva finnese multo ben.
Io ha nascite in un territorio le plus ultra-patriotic e
ultra-nationalistic de Finlandia, in Etela"-Pohjanmaa (Syd-
O"sterbotten, Sud-Ostrobothnia) ubique le guerra del
liberation contra Russia comenciava in 1918. Parlar svedese
era considerate como "non-patriotic" in Sud-Ostrobothnia.
Io resisteva svedese resolutemente. Quando mi patre parlava
a me durante duo septimanas sol in svedese, io non parlava un parola
durante isto periodo ... Illo non era multo prudente de mi.
---------------------------------------------
[Anne Burgi 970929] E que es un cultura alte?
---------------------------------------------
Io pensa que, pro exemplo:
Libros de Cicero, Caesar, Vergilius, Horatius, Dante etc.
Venezia, Firenze, David, Michelangelo, Leonardo da Vinci.
Forum Romanum. Le aquaductos.
Le civilisation del Roma classic e imperial e Italia del renascentia era
in le inmesurabilemente plus alte nivello
como le del omne nationes finno-ugric usque tarde in le
era nove.
Ma il es stupefacente como rapidemente un nation pote
attrappar un plus alte nivello del cultura. Io pensa que
Hungaria, Finlandia e Estonia de hodie son generalmente
recognoscite como nationes essente in un multo alte
nivello culturalmente.
Salutante
Allan
Un pygmeo cultural
|
