*** II ***
1.2 Un lingua commun pro utilisationes practic - anglese?
----------------------------------------------------------
Multe personas ha comenciate proponer que on deberea
acceptar anglese como sol lingua auxiliar in le activitates
del Union Europee, perque anglese es le lingua, que es
possedite per le plus plure gentes e.g. in parve paises europee. E
anglese ha quasi devenite un lingua franca in
le tote del mundo.
Ma anglese es un multissimo inapte lingua pro Europa - salvo Britannia.
Illo era ultragiate jam durante le 15e (dece-quinte) seculo per le
collapso del systema de vocales (The great vowel shift) de sorta que "i"
es pronunciate como ai (alicun vices como i), oo como u, a como ei
(sovente anque como a, ä o ö), ea como e, ei o ii -
ma nunquam como ea ... Un chaos total!
Quasi omne nationes europee - salvo le custodes del hereditage byzantin,
Russia, Belarus, Ukraina, Bulgaria,
Serbia e Grecia - usa le alphabeto latin. Etiam le
pronunciation de linguas europee, includente le "byzantic",
non se differe multo de latino. Sed le pronunciation
anglese ha bastante pauc in commun con le latino benque
illo usa alphabetos latin.
Quando un anglese vide le parola "Inari" (Un laco in Lapponia
finlandese), ille pronuncia illo como "Ainari" o etiam "Ainarai". Que
ille poterea pronunciar illo latinamente, on deberea scriber illo
"Eenareeh" e nonobstante illo jam esserea longe de latino e finnese.
I.e. le nomines europee devenirea un disordine total si anglese esserea
le lingua commun in Europa.
--------------------------------
2 Nostre hereditage greco-latin
--------------------------------
Le latino es le responsa al question lingual de Europa. Le cultura
greco-latin es le fundamento del cultura europee. Le prime stato
paneuropee era le "Imperio Sancte Roman" (Carlo Grande, ca. AD 800). Le
frontieras de isto imperio era quasi identical con de illos del EEC, le
antecessor del Union Europee, que era parturite in Roma pro rationes
symbolic. Le sequente grande paneuropeo era Carlo V, le imperator del
Imperio Sancte Germano-Roman, ca. AD 1500. Ille era un Habsburg.
Su successor in nostre dies, Otto von Habsburg, es anque un imperator,
ma un imperator sin imperio. Ma ille es le presidente del Union
Paneuropee, un organisation multo influential, que era fundate AD 1922 e
ha habite in su filas como membros o symphatisatores tal famose personas
que Albert Einstein, Aristide Briand, Gustav Stresemann, Thomas Mann,
Winston Churchill, Charles de Gaulle, Konrad Adenauer, Bruno Kreisky,
Franz Josef Strauss e Jacques Chirac (Le presidente hodierne de
Francia).
2.1 Latino como lingua commun in Europa?
-----------------------------------------
Le latino jocava un grande parte in tote mundo germanic usque a
Scandinavia e etiam in Finlandia. Ma qual latino
como lingua practic de Europa? Benque alicun fanaticos tenta facer
latino classic como le lingua del Union Europee, on debe forsan tener lo
troppo archaic con un grammatica multissimo difficile. Per exemplo, un
verbo regular de prime conjugation "amare" ha ca. 150 varie
formas.
2.2 Equalitate e democratia in loco de egemonia
------------------------------------------------
In politica, commercio, juridica etc. le parte qui pote
parlar su lingua maternal ha un avantage indisputabile
super le parte qui ha le mesme lingua como su secunde o
tertie lingua. Si le sessiones del organos de Union Europee
son dominate per grande linguas national, como germano,
francese e anglese, le situation del representantes de
parve nationes es disavantagiate.
Un exemplo interessante del altere angulo de vista:
Le prime ombudsman del Union Europee es sr. Jacob
Söderman, un finlandese. Ille diceva in un jornal
finlandese que inter le appellationes, que son le inviate,
le numero ab Finlandia es disproportionatemente grande
perque le finnos pote scriber in finnese (Benque le lingua
maternal de sr. Söderman es probabilemente svedese ...).
Omne tal appellationes deberea scribite in interlingua.
Si omne representantes parlarea solmente in un lingua,
lingua neutral, Interlingua, le equalitate e democratia
esserea plus ben garantite.
------------
3 Neolatino
------------
Assi, qual latino como lingua practic de Europa? Probabilemente non
mesmo tal maestro del stilo como Cicero ipse usava le Latino classic in
confabulation. Le populo de Roma parlava latino vulgata, un forma de
qual era inter alteres le latino del legionarios que habeva se formate
in le peninsula iberian e ha developpate al espaniol, cataloniano,
portugese.
3.1 Latino moderne - Interlingua
---------------------------------
Le gruppo del linguas romanic es continuante bastante
homogene. In le 1920s on comenciava de developpar un lingua, que habeva
como objecto le ultime internationalitate del vocabulario e le ultime
simplicitate del grammatica.
Officialmente isto developpamento se organisava al IALA (International
Auxiliary Language Association) in 1924. Le activitates del IALA era
financiate i.a. per le Carnegie Corporation e le Fundamento Rockefeller
ma specialmente per sra. Alice V. Morris, le filia del
dollar-multimilliardario Vanderbilt. Inter le participatores del
activitates de IALA era tal organisationes scientific remarcabile como
le "American Association for the Advancement of Science", le "British
Association for the Advancement of Science" e institutos correspondente
in Francia e Italia e le "American Council on Education" e le "American
Council of Learned Societies". Additionalmente remarcabile linguistas de
plure universitates.
A causa del Secunde Guerra Mundial le quartiero general
del IALA se moveva al USA. Isto nove lingua, INTERLINGUA (Le nomine
"Interlingua" era usate le prime viste in 1946,
hodie isto lingua es registrate i.a. per ISO - International
Organization of Standardization) era finite in 1951 quando IALA
publicava "Interlingua-English Dictionary" con 27 000 parolas e
"Interlingua, a grammar of the international language" per Alexander
Gode e Hugh E. Blair.
3.2 Le principios de Interlingua. Le regulas 3/4 e 4/4
-------------------------------------------------------
Un parola es adoptate in Interlingua, si illo es commun al minus tres
del linguas italian, espaniol/portugese, francese e anglese. Le regula
"3/4".
Si le parola es commun in duo de iste linguas, su existentia in germano
e/o russo es decisive.
Le forma standardisate de un parola debe esser maximalmente
conforme al linguas mentionate, i.e. apparer como le denominator commun
del vocabulos e elementos in le linguas fonte.
Le grammario de Interlingua es multissimo simple ma sufficiente. Tote
characteristicas que son incontrate in
tote le linguas de fonte son retenite in le grammatica del
interlingua, o negativemente, necun characteristica
grammatica essera retenite si illo es absente de al minus
un del linguas a base. Le regula "4/4".A causa de isto e.g. un adjectivo
non declina con su parola principal (Un charateristica anglese).
|
