Io reinvia a mi amicos le texto que io poneva in le lista esperantista: Karaj geamikoj, Mia estimata amiko Simono Pejno skribis: >En Azio viaj eldiroj pri latineco de sciencaj vortoj tute ne validas. >Cetere, ne ef en la Germana ili validas. >In Asia, vostre assertiones in re latinitate de parolas scientific >non es valide del toto. Cetero, illos valide non mesmo pro le >germano. Do mi lancxis la tutan tekston de vi en la interlingua posxtlisto kun la demando: >Qui auxiliara me? (Kiu helpos min?) Jen majstra respondo de Frank Mullaik, arda interlinguisto: Mi tradukis la plej gravan plion. Mi lasis la originalan (kaj kompletan) tekston fine de la esperanta traduko. Poste trovigxas la originala teksto en interlingua: << Kvankam multaj sciencaj vortoj en la germana estas germanaj, ankaux estas aliaj vortoj kiel Elektrizita"t, Element, Manual, Manufaktur, Manuskript, Mappe, Material, Materie, Mathematik, Mathematiker, Matrikular, Maturita"t, Maximal, Agent, Agende, Akkomodieren, Akklimatisieren, Akkord, extra, Extrakt, Extrem, Extremita"t, Exzellenz, Exzerpt, Fabrik, Fabrizieren, Facette, Falsch, Famos, Fanatiker, Familie, Fragment, extrahieren, galvanisch, Garage, Garantieren, Gastrisch, Gastronom, Gastronomie, gastronomisch, Ichthyologie, Instanz, Instinkt, Institutuieren, Institut, Infinit, Infant, Interessant, Interdikt, Interim, Intern, Internist, Interpret, Inventar, Inversion, Inzident, Kalk, Kalzium, Kamera, Kanzel, Kantor, ktp, ktp, ktp. Eble niaj germanaj amikoj povas aldoni al la listo. Estas ankaux multaj vortoj en la germana kiuj devenas de la latina, sed tradukitaj kiel kalkaj tradukoj (calque translations, t.e. copies by tracing), en kiu la variaj partoj de la latina vorto estas tradukita per korespondantaj afiksoj kaj radikoj en la germana: lat. imprimere = in + primere > ein (=in) + drucken (=primere), exprimere ex + primere => aus- (=ex-) + drucken (=primere), importare = in + portare => Ein (in) + fuhren (= portare). Pri la germana mi ne opinias ke tiu kontrauxstaro montras konon de la etimologio de pluraj germanaj vortoj. Mi ne scias la efekton de latinaj vortoj en la japana aux la cxina. Sed interlingua ne estis kreita por servi kiel universala lingvo. Gxi estas ne kreo sed elcxerpo de ekzistanta fenomeno en la euxropaj lingvoj (kaj ankaux multaj aliaj lingvoj), la internacia vorttrezoro. La avantagxo por aziano studi interlingua estas ke tio kion li lernas transirigxas al la ekkono de aliaj euxropaj lingvoj, speciale la angla aux la hispana aux la franca. Sed mi opinias ke la maniero per kiu oni instruu interlinguan al azianoj devus esti malsama ol la maniero per kiu oni instruas parolantoj de la latinidaj lingvoj aux la angla aux germana. Se oni instruas la analizon de la kunmetado de interlinguaj vortoj kun la radikoj kaj afiksoj, eble oni pli faciligos la lernadon al la azianoj. Interlingua estas multe pli simpla ol la angla, kaj gxi havas simplan gramatikon. Gxi estas simila al la angla kiam oni volas studi la greklatinan vorttrezoron de la medicino (kuracarto): oni lernas la latinaj afiksoj kaj radikoj kaj kiel ili kombinigxas por formi medicinaj vortoj. Estas grave studi la parton de la Gramatiko de Gode kaj Blair pri la formado de vortoj (vortkonstruado). En tiu parto, oni pridiskutas la pluraj afiksoj kaj iliaj uzado. Studo de la latinecaj afiksoj ankaux helpus - aux studi la afiksojn de la angla kiuj havas ties spurojn gxis la latina. >> Interlingua originalo: << Ben que multe parolas scientific in germano es german, il ancora ha parolas como Elektrizita"t, Element, Manual, Manufaktur, Manuskript, Mappe, Material, Materie, Mathematik, Mathematiker, Matrikular, Maturita"t, Maximal, Agent, Agende, Akkomodieren, Akklimatisieren, Akkord, extra, Extrakt, Extrem, Extremita"t, Exzellenz, Exzerpt, Fabrik, Fabrizieren, Facette, Falsch, Famos, Fanatiker, Familie, Fragment, extrahieren, galvanisch, Garage, Garantieren, Gastrisch, Gastronom, Gastronomie, gastronomisch, Ichthyologie, Instanz, Instinkt, Institutuieren, Institut, Infinit, Infant, Interessant, Interdikt, Interim, Intern, Internist, Interpret, Inventar, Inversion, Inzident, Kalk, Kalzium, Kamera, Kanzel, Kantor, etc. etc. etc. Possibilemente nostre amicos german pote adder al lista. Il anque ha multe parolas in germano que es de origine latin, mais traducite como traductiones a calco (calque translations, i.e. copies by tracing), ubi le varie partes del parola latin es traducite per correspondente affixos e themas in germano: lat. imprimere = in + primere > ein (=in) + drucken (=primere), exprimere ex + primere => aus- (=ex-) + drucken (=primere), importare = in + portare => Ein (in) + fuhren (= portare). Con respecto al germano io non opina que vostre antagonista realmente sape le etymologia de multe parolas german. Io non sape le effecto de parolas latin e grec in japonese o chinese. Mais interlingua non es create pro servir como un lingua pro tote le mundo. Illo non es tanto un creation como un extraction de un phenomeno existente in le linguas europee (e multe altere linguas tanto ben), le vocabulario international. Qual usos on face de illo depende super su capacitate de servir ben in ille situationes. Mais necun del altere linguas auxiliar de origine europee pote servir ben con parlantes de linguas asian qui non sape linguas europee. Le avantage pro un asiano a studiar le interlingua es que lo que ille apprende se transfere al apprehension de altere linguas europee, specialmente anglese o espaniol o francese. Mais io opina que le maniera in que on insenia le interlingua al asianos essera differente que le maniera in que on insenia parlantes del linguas romance o anglese o germano. Si on insenia le analyse del composition de parolas in interlingua a in lor themas e affixos, possibilemente on va facilitar le apprehension melio pro le asiano. Interlingua es multo plus regular que le anglese, mais il ha un grammatica simple. Illo es similar in anglese quando on vole studiar le vocabulario greco-latin del medicina: on apprende le affixos latin e le radices o themas e como illos es combinate a formar parolas medic. Ha le ido un vocabulario scientific tanto grande como illo de interlingua? E es iste vocabulario non latin? Il es importante a studiar le section del Grammatica de Gode e Blair super le formation de parolas (word building). In iste section on discute le numerose affixos e lor usage. Un studio del affixos latin esserea anque de adjuta - o studia le affixos del anglese, que es traciate al latino. >> Plej amike vin salutas, Marteno Lavalea Linguo Internaciona Ido http://yi.com/home/ChandlerJames/ http://www.geocities.com/Paris/Rue/8009/idolinguo.html ______________________________________________________ Get Your Private, Free Email at http://www.hotmail.com