Jan Armann  scribe que le discussion re ortografia pote confunder nostre
nove adherentes "e non es specialmente utile". Vos debe admitter que il
serea estranie si io non voleva explicar proque le discussion es al
contrario multo utile. Quanto al nove adherentes de nostre lista, io
pensa que on non debe subestimar les; io mesme es un tal.

Pro comenciar, io trova que il es surprendente que Janne refere al
stenografia como un argumento contra le ortografia simplificate. Si on
vole parlar de stenografia in iste contexto, il serea plus tosto natural
de facer lo pro supportar un ortografia si simple como possibile. Il es
ver que io ha un certe experientia de stenografia. Io ha mesmo
construite mi proprie systema; tres stenografos al parlamento svedese lo
usa ancora. Ma iste vice io resiste al tentation de scriber plure
paginas re stenografia; io time que solmente io mesme trovarea le tema
interessante. Un texto re problemas con mi nove ordinator (anglese:
computer) serea forsan plus appreciate per le participantes del
lista.

Secundo Janne, nos nos senti irritate quando nos lege un texto e trova
que alcun parolas non ha exactemente le aspecto grafic al qual nos es
accostumate. (In iste contexto nos face abstraction de errores
grammatical, que es un poco irritante pro omnes.) Assi como Chris Burd,
io opina que il non se tracta de un grande problema e que "on se
accostuma rapidemente a iste variationes".

Quando on essaya de estimar le grado de eventual irritation, duo
factores es multo importante: le frequentia del parolas in question e le
peso del argumentos in favor del modificationes. Omnes qui ha sequite le
discussion sape que io recommenda simplificationes multo modeste, que le
frequentia del parolas concernite es equalmente modeste, e que le
argumentos es multo forte. In textos non specialisate, le frequentia de
"ph"  non es impressionante. Ma quando "ph" appare, como in "phantasia,
phonetic" - esque Janne opina vermente que il serea irritante de leger
in vice "fantasia, fonetic"?

Si on abandona  "ph", comenciantes non besonia hesitar quando illes vole
usar parolas que in lor lingua materne se scribe con "f".  Un exemplo
famose es "phacultate". Un participante in le debatto ha objectate que
on non viderea un differentia inter "filtro" e "philtro" (biberage de
amor). Nulle problema!  Nos face un parve exception e conserva le "ph"
in "philtro". Le comenciantes trovara sin dubita que un tal exception es
et amusante et instructive.


Anque si on reimplacia "th, rh" per "t, r" on diminue le hesitation del
scribentes. Nemo scribera p.ex. "ethymologia" in vice de "etymologia". E
qui se senti irritate de leger "rytmo" in vice de "rhythmo"?

Concernente "ch", Allan Kiviaho contribue con un illustration de grande
valor in un lettera con le rubrica "Cruciada contra ch francese". Un
lista impressionante contine parolas ubi "ch" se pronuncia "sh". On
poterea adder "chantage" -  un parola que se trova mesmo in russo e
polonese. Comenciantes qui non sape francese hesita sovente quando
parolas contine "ch" ante "a", "o". Esque on dice "k" o "sh"?  Nos qui
ama francese - le lingua vermente chic - non ha tante difficultates, ma
interlingua debe esser accessibile pro omnes.  Si on applica  § 15 (d),
le problemas dispare quasi totalmente. Il implica nulle caos si nos
scribe p.ex. "carisma, coro, cronica" in vice de "charisma, choro,
chronica".

Si nos applica ancora alcun punctos del § 15, il es forsan plus
comprensibile si Janne se senti un poco irritate.  Alcun participantes
in le discussion vole abandonar le consonantes duple e reimplaciar "y"
per "i".  In un previe message, io ha explicate proque io non recommenda
le application de iste punctos. Chris Burd non vide le logica in retener
le littera "y" si on abandona "le altere grecismos". Io vide le logica,
viste que io pronuncia "i" e "y" de maniera differente in mi lingua
materne, e io suppone que anque germanos e poloneses vide le logica. Mi
inquietude diminue un poco quando Chris Burd adde generosemente:
"Nonobstante, si alcunos vole retener le 'y' secundo le costume de lor
linguas materne, io opina que interlingua es assatis flexibile pro
acceptar un tal variation."

Quando il se tracta de cata uno del "altere grecismos", nos omitte un
littera inutile, e le avantages es obvie. Cambiar un vocal es un altere
cosa, multo plus discutibile. Le majoritate del comenciantes trovara sin
dubita que le abandono del "altere grecismos" es natural e multo bon, ma
que le cambio de "y" non es equalmente desirabile. In ultra, Stan Mulaik
ha demonstrate que il es un avantage de retener le differentia inter "i"
e "y" in certe contextos scientific.

Ben que nos vole promover interlingua con entusiasmo, nos debe acceptar
le enorme importantia del lingua anglese. Il es p.ex. inevitabile que
nos scandinavos lege textos anglese practicamente cata die. Alora, il es
un avantage que nos retene "y" anque in interlingua. Quanto al abandono
del "altere grecismos", le argumentos es si convincente que un grande
majoritate del comenciantes sera sin dubita de accordo immediatemente.
Io ha le impression que anque multe anglofonos es de accordo - sub le
condition que illes mesme ha le derecto de scriber interlingua con le
ortografia traditional.

Io voleva explicar proque nostre discussion ha essite multo utile. Isto
non es troppo difficile. Chris Burd scribe: "Usque nunc le sistema
simplificate (in mi opinion) ha essite le 'cosino paupere' in le casa de
interlingua, essente in teoria de rango equal con le etimologic, ma non
in facto. Io vole vider un equalitate real." Nostre discussion constitue
sin dubita un passo importante in iste direction, lo que es multo utile
(in mi opinion).

Le commission linguistic va discuter le ortografia simplificate. Ma al
conferentia de Strasbourg io demandava si il era vermente democratic que
il habeva nulle foro ubi omne interessatos poterea sequer le debatto -
non solmente scriber letteras al commission. Nunc nos ha habite un tal
debatto in Interlng, lo que era a mi aviso et interessante et utile, a
vices mesmo divertente. Nunc nos cognosce  ben le argumentos pro e
contra, e multes de nos ha ponderate le questiones de maniera  sincer e
fundamental. Le commission pote studiar nostre messages si illo trova
utile de ascoltar le voce del populo.

Io mesme ha apprendite plure cosas interessante e utile. Un surprisa es
p.ex. que tante participantes volerea abandonar le consonantes duple. Ma
io spera que le majoritate de illes comprende que un compromisso es
necessari. Il me sembla etiam que alcunos qui se oppone a cata forma de
ortografia simplificate ha in omne caso acquirite un melior comprension
pro le argumentos in favor de certe modificationes modeste.

Como vos sape, le germanos prepara un reforma de lor ortografia. In le
majoritate del scolas german on face jam experimentos con le nove
ortografia simplificate.  Il non es impossibile que io retornara con
plus de detalios in un message al lista.  Io personalmente es satis
accostumate al lingua german; io lo ha mesmo studiate al universitate de
Stockholm, assi como anglese e russo, pro le examine "fil. mag." (nota
ben: non "phil. mag.").

Il es natural que nos nos demanda a vices si nos pote previder qual
personas va interessar se particularmente a interlingua quando illes ha
obtenite information adequate e legite alcun textos. Io non ha un
responsa complete, ma forsan un parve contribution. Evidentemente,
personas qui se interessa multo a linguas in general es sovente
favorabile, specialmente si illes ha jam un certe experientia de
esperanto. In ultra, il es bon si illes ha un san curiositate e trova
placer in experimentos, si illes vole mesme explorar le valor de un
idea, non solmente attender que personas o institutiones de grande
autoritate les guida.

Il non es forsan solmente un coincidentia que plure "interlinguanos"
multo active in Europa del West ha studiate russo o altere linguas
slave. Io ha un teoria private: Illes se interessa multo a linguas in
general e trova fascinante de apprender un lingua que es si differente
del linguas westeuropee que on comprende practicamente nihil sin un
studio intensive. Sin dubita illes lege textos in p.ex. russo o polonese
con grande satisfaction; le grammatica  complicate contribue a render le
lectura interessante. Al mesme tempore illes recognosce que le grande
difficultates grammatical es innecessari, que un lingua ben functionante
pote haber un grammatica multo simple. In interlingua le fascination se
trova in le combination de simplicitate e beltate  - e  iste fascination
se offere a omnes.

Amicalmente
Bertil