INTERLNG Archives

Discussiones in Interlingua

INTERLNG@LISTSERV.ICORS.ORG

Options: Use Forum View

Use Monospaced Font
Show Text Part by Default
Show All Mail Headers

Message: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]
Topic: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]
Author: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]

Print Reply
Subject:
From:
STAN MULAIK <[log in to unmask]>
Reply To:
INTERLNG: Discussiones in Interlingua
Date:
Mon, 5 Mar 2001 02:31:50 -0500
Content-Type:
text/plain
Parts/Attachments:
text/plain (371 lines)
    Le Mixtion Fuse Como un Processo Central del Grammatica

             (c) Gilles Fauconnier e Mark Turner

Le spatios mental es parve pachettos conceptual constructe como nos
pensa e parla pro le objecto del intendimento e le parola local.
Illos es interconnecte, e pote esser modificate durante que le
pensata e le discurso se disveloppa.  Fauconnier e Turner ha
recentemente proponite le existentia de un general processo cognitive--
le mixtion fuse conceptual--que opera super spatios mental como
entratas.  In le mixtion fuse, le structura de duo spatios entratas
es projecte a un spatio separate, le mixtura fuse o integrate.  Le
mixtura heredita le structura partial del spatios de entrata, e ha
su proprie structura emergente.

Como un exemplo del mixtion fuse, considera un philosopho contemporanee
qui dice, durante que ille conduce un seminario,

  Io pretende que le ration es un capacitate autodisveloppante.  Kant
  non se accorda con me super iste puncto.  Ille dice, illo es innate,
  mais io responde que aquello face un petition del question, a que
  ille contra, in le _Critic de Ration Pur_, que solmente ideas innate
  ha poter.  Mais io dice a aquello, que dice tu con respecto al
  selection de gruppos neuronal?

In un spatio mental de entrata, nos ha le philosopho moderne qui face
pretensiones.  In un separate mais affin spatio mental de entrata, nos
ha Kant, qui pensa e scribe.  In ni le un ni le altere spatio ha il
un debatto.  Iste duo spatios prende parte in un structura inquadrante:
il ha un pensator, qui ha pretensiones e meditationes, un modo de
expression, un particular lingua, etc..  Iste structura inquadrante in
commun constitue un tertie spatio, un spatio generic, que se connecte
a ambe spatio de entrata.  Il ha un quarte spatio, que ha ambe le
philosopho moderne (del prime spatio de entrata) e Kant (del secunde
spatio de entrata).  Le mixtura additionalmente recruta le quadro de
debatto, que face inquadrar Kant e le philosopho moderne como
participantes in un debatto simultanee, mutualmente conscie del un
le altere, usante un sol lingua pro tractar un topico recognoscite.
Le quadro de debatto emerge facilemente in le mixtura, per le
completion de patrono, proque tante de su structura jam es in placia
in le duo entratas.  Al establimento del mixtura, nos pote operar
cognitivemente in aquelle spatio, que nos permitte de manipular le
varie evenimentos como un unitate integrate.  Le quadro de debatto
porta con illo expressiones conventional pro nostre uso.  Nos sape
le connexion del mixtura al spatios de entrata, e le maniera in que
le structura o inferentias disveloppate in le mixtura inquadrante
se traduce retro al spatios de entrata.  Nos opera super tote le
quatro spatios simultaneemente, mais le mixtura da nos structura,
integration, e efficientia non disponibile in le altere spatios.

                         pensator
                         pretensiones
                         meditationes
                         modo de expression
                         lingua de parlar
                         thema
                         objecto o scopo
                         tempore
  ENTRATA 1                                     ENTRATA 2
                         GENERIC
    Kant [K1]                                   io [io1]
    pretensiones                                pretensiones
    meditationes                                meditationes
    scriber                                     parlar
    germano                                     anglese
    le ration                                   processos cognitive
    le cerca pro veritate                       le cerca pro le veritate
    1784                                        1995
                                                Kant [K2]
                                                  morte
                                                  non conscie de me
                                                  io non conscie de Kant

                         Kant
                         io
                         questiones e
                           responsas
                         parlar
                         anglese (parlar in le mesme lingua)
                         cognition
                         cerca pro le veritate
                         tempore simultanee
                         io e Kant vive
                         io conscie de Kant
                         Kant conscie de me    LE QUADRO DE DEBATTO
                                               actiones theoretic
                         LE MIXTURA             accordar, retortar,
                                                reinfortiar, defiar
                                                anticipar, concurrer,
                                                questiones e responsas
                                               connectivos de argumentation
                                               affirmation e negation
                                                mais, nonobstante, assi,
                                                ergo, al contrario,
                                                exactemente, ver,
                                                si, non, si e non,...


Le "debatto con Kant" ha characteristicas del mixtion conceptual:

--Le mixtion exploita e disveloppa connectiones correspondente inter
le entratas.  Qualcunque duo correspondentes pote o non pote esser
fuse in le mixtura.  Per exemplo, in le debatto con Kant (le mixtura)
alcun correspondentes structural es fuse (le themas, le linguas
usate, modos de expression) durante que alcunos non es (le duo
philosophos).  Il non es necesse que elementos fuse sia correspondentes
como face indiciar los le spatio generic:  Kant [K1] in entrata 1
e Kant [K2] in entrata2 es multo differente (K2, per exemplo
ha un fama international desde duo seculos e es le paragon de
philosophos rational); mais K1 e K2 es fuse in le mixtura.
--Le mixtion conceptual ha multe effectos.  Illos include le
integration conceptual de affin evenimentos a in un evenimento
complexe (p.e. un debatto), le uso e evolution in le mixtura de
quadros non obligatori (o in multe casos, non mesmo conventional)
pro su entratas (le quadro del debatto non es requirite pro le
entratas); e le disveloppamento de nove structura conceptual
(p. e. in le mixtura del debatto, le tempore del debatto
es un specie multo inusual de tempore, ni le tempore del entratas
ni un fusion de illos, mais un special tempore 'transcendente'--
il esserea multo extranee a dicer, "Duo annos retro, Kant
non se accordava con me, quando io opinava que le ration esseva
un capacitate autodisveloppante".

--Spatios miscite es sitos pro le labor cognitive central:
Le rationamento (le inquesta del philosopho super le cognition
occurre in le mixtura), le facer de inferentias (solmente in le
mixtura pote Kant face petition del question ponite per le
philosopho e esser blasmate pro facer lo), e emotiones
disveloppante (le philosopho moderne se senti excitate e
se flatta que le philosopho famose debatta con ille).

--Le mixtion fuse usualmente non es percipite consciemente,
mais on pote sublinear lo in jocos, caricaturas, enigmas, e
le poesia.  Tanto que nos non es stimulate a engagiar nos
in le mixtion vividemente (como quando le philosopho porta un
perruca blanc pro parlar con Kant) o da lo referentia in
altere manieras que nos pensa es false (como quando on
demanda que nos pensa que le philosopho moderne ha un machina
de viagiar in tempore), alora iste particular mixtion es un
normal e automatic via a conciper le facer del philosophia
in responsa a obras per previe philosophos.

--Dynamicamente, spatios de entrata e mixtiones in construction
recruta structura de structuras conceptual plus stabile, elaborate e
conventional que pote haber connectiones conventional de
varie specie:  rolos inquadrate in commun, connectiones del
identitate o transformation o representation, connectiones
metaphoric.  Iste connectiones conventional es totalmente
disponibile pro facer le labor de mixtion.  Le mixtion pote
exploitar, simultaneemente, plus que un specie de connection
correspondente (p. e. le connection de quadro e rolo e le
connection de identitate).  Per le retrencheamento, le mixtion
pote influer structuras conventional e lor connectiones
conventional.  Le mixtiones mesme pote devenir conventional.

--Durante le mixtion, le labor conceptual pote esser requirite
a alcun sito in le ordine conceptual. Spatios, dominios, e
quadros pote proliferar se e modificar se.  Le mixtion pote esser
applicate succesivemente durante aquelle proliferation. Pro
scopos local, nos cerca de complir un structura de correspondentias
integrate e utile.  Aquelle objectos pote esser complite in varie
manieras: per activar differente spatios mental de entrata, per
cambiar le recrutamento del structura a illos, per cercar a
establir differente connectiones generic inter illos, per
projicer differente structura del entratas al mixtion, per
recrutar differente quadros al mixtion, per projicer differente
structura del mixtion retro al entratas, per multiplicar le
mixtiones, etc..

Le quadro del debatto pote facer structurar minus obvie mixtiones,
como in:  "Le _bean burrito_ es le responsa de California al
_Croque Monsieur_ de Francia."  In le mixtion, le regiones del
mundo participa in un debatto.  In realitate, il non exige mesmo
alcun concurrentia gastronomic inter illes.  Il es importante in
tote de iste casos a observar que ben que le mixtion pote esser
centralmente utile pro labor cognitive, aquello non significa que
nos debe reificar lo, o que nos es anxie super le maniera in que
le mundo deberea esser differente pro reificar lo.  Le utilitate
del mixtion reside principalmente in su affinitate al spatios de
entrata; per se, le mixtion facerea necun labor pro nos.  le
affinitate del mixtion a possibile existentia es un cosa
differente.  Il non es necesse pro nos que nos pensa que le debatto
inter Kant o le concurrentia culinari inter Francia e California
es real pro trovar los extrememente utile.

Multe phenomenos occasiona le mixtiones: actiones inventive,
analogia, performantias dramatic, contrafactuales, significationes
integrate, constructiones grammatic.  Tote istos ha projection
partial, structura emergente, correspondentias de projection, etc..
Le metaphora es un del phenomenos que occasiona le mixtiones. Il
ha le characteristicas proprie:  partial projection de spatios
de entrata; structura emergente in le mixtion; correspondente
structura inter le spatios de entrata; projection de integration
de evenimentos del fonte, le stato inconscie del mixtion usque
on lo sublinea; labor cognitive specific al mixtion, etc..

.  .  .  .

Il ha pression de integrar structura conceptual.  A vices nos
vole pensar de evenimentos como integrate, e un via de facer lo
es per miscer los con un jam integrate structura de evenimentos.
Inversemente, quando nos incontra un forma grammatic typicamente
usate pro exprimer un certe specie de integration, nos lo intende
como un solicitation de facer un mixtion.

Le forma grammatic

 Phrase Substantive  Verbo  Phrase Substantive  Phrase Prepositional

exprime le integration de evenimentos de motion causate. Illo es le
componente syntactic del construction de motion causate studiate
per Goldberg (1995).  Alcun verbos _jectar_, jam specifica le
motion causate, e occurre prototypicamente con le forma syntactic
PS  V  PS  PP:  _Johannes jectava le balla in le paniero_.
{Johannes age super le balla.  Le balla move.  Le balla es in
le paniero.]

Le verbo _jectar_ in iste caso specifica le action de Johannes, le
motion del balla, e le facto que illos es causalmente integrate.
Mais alcun verbos que non illes mesme specifica le motion causate
pote esser usate in le anglese in le construction de motion causate.
Tal verbos sublinea differente elementos que joca rolos in le
motion causate.

--Action del agente causal.

In anglese on pote dicer "Gogol sneezed the napkin off the tabulo."
{Gogol faceva le servietta mover foras del tabulo per sternutar}.
[Gogol sternuta.  Le servietta move del tabulo.]  Ordinarimente
in anglese "sneeze" = sternutar  non es un verbo de action causal.
In le phrase anglese le forma syntactic es le mesme como antea.
Mais le verbo corresponde solmente al action del agente.  Su
semantica de quadro contine necun objecto, e a fortiori necun motion
de un tal objecto.

--Le motion del objecto:

"Junior sped the toy car around the Christmas tree".  (Junior
faceva mover rapidemente le automobile de joco circa le arbo de
Natal.)  Ordinarimente "speed" es un verbo intransitive.  Mais
in iste caso le phrase anglese usa "speed" (tempore perfecte =
_sped_) transitivemente, que es inusual.

--Causalitate:

"Sarge let the tank into the compound".  {Sergente signa un
formulario, gesticula con su mano al conductor del tank o aperi
le porta al recinto. Le tank se move in le recinto}. Le verbo
_let_ (= lassar) non specifica le action de Sergente o le motion
del tank.  Illo face emphase super le subtraction de restriction e
le rendimento de abilitate.

Multe linguas ha un forma analoge al PS V PS PP pro verbos de
motion causate como "jectar", mais solmente alcun de aquelle
linguas, como le anglese, ha disveloppate un construction de
motion causate pro exprimer le plus general integration de un
sequentia causal del action e motion.  Il non es un coincidentia
que le forma syntactic usate pro exprimer le integration general
es le mesme como le un pro verbos prototypic de action causate
como "jectar".

Le puncto que nos vole facer es que le mixtion conceptual
motiva le emergentia e proprietate principal de tal constructiones.
Specificamente, nos vide le construction grammatic como un
mixtion conventional de Entrata 1, un typic forma basic pro
un completemente integrate evenimento (p.e. "jectar") con
Entrata 2, un non integrate sequentia causal.

Entrata 1 es le quadro que face structurar casos typic como
"jectar".  Illo include un rolo de un agente a, un rolo de un
objecto o, un rolo e que subsume action causal, medio e
maniera de action, motion del objecto, maniera de aquelle
motion, e un rolo de direction dm.  Nos ha le forma basic
syntactic de PS V PS PP.

ENTRATA 1 MOTION CAUSATE             ENTRATA 2 NON INTEGRATE
   (Conventional)                      SEQUENTIA CAUSAL

  PS  agente        a                   |a'  agente
                                        |ACTOS

  V   action causal e
       medio                             CAUSA
        maniera
        motion

  PS  objecto       o                   |o'  objecto
                                        |  SE MOVE
  PP  direction     dm                  |dm' direction


                      LE MIXTION INTEGRATE

                     PS a -->  a" <-- a'

                     V  e -->  e"

                     PS o -->  o" <-- o'

                     PP dm-->  dm"<-- dm'

Le Entrata 2 es le sequentia non integrate que contine un agente a'
que face alcun action, un objecto o' que se move, e un direction dm'
pro aquelle motion.

Un mixtion de iste duo spatios conceptual schematic require un
partial projection de correspondentias.  Agentes del action causal,
a e a' objectos o e o', directions dm e dm', es natural
correspondentes conceptual.  Le principio general pro le
projection de correspondentias inter le quardo integrate
(a, o, e dm) e le sequentian non integrate es a maximizar le
correspondentia inter le rolos complexe e subrolos in un
spatio e le complexe non integrate in le altere.  Rolo e
in le entrata integrate [Entrata 1] pote projicer se in plus
que un via: al action de a', al motion de o' , al ligamine
causal inter le evenimentos.  Isto es proque e prende parte
in le characteristicas affin con cata un de iste rolos in
le sequentia causal.

Le objecto del mixtion es de integrar le sequentia causal.
Isto es facite per importar le rolos conceptual e le syntaxe
correspondente de Entrata 1.  Le mixtion va haber rolos
a", o", e", e dm" projecte de Entrata 1.  Le contento pro
aquelle rolos essera providite per Entrata 2.  Agente, objecto
e direction se projice directemente.  Mais pro e", il ha
plus que un possibilitate, proque il ha plus que un via pro
e a projicer se.

Si e se projice super le action del agente, le mixtion va
hereditar aquelle action, e un verbo que lo exprime va
emerger in le position V del form syntactic PS V PS PP.

_Gogol sneezed the napkin off the table_.
[literalmente:  Gogol sternutava le servietta del tabulo].

_The audience laughed the poor guy off the stage._ [Goldberg 1995]
{Le audientia rideva le parve typo del scena}.

Si e se projice al motion del objecto, un verbo que exprime le
motion va emerger in le position V:

_Andy rolled the drum into the warehouse_.
[Andy rolava le tambur in le magazin].

_Junior sped the automobile around the Christmas tree.
{Junior *rapidava le automobile de joco circa le arbo de Natal).

[Nota de trad.: Iste caso es multo difficile de traducer in interlingua].

Si e es projecte super le ligamine causal, un verbo causal proprie
essera usate:

_Sarg let the tank in the compound_.
[Sergente lassava le tank in le recinto].

[Nota de trad.:  Isto non es bon interlingua].

. . . .

Pro le version complete de iste essayo in anglese visita

http://www.wam.umd.edu/~mturn/WWW/centralprocess.WWW/centralprocess.html

Isto illustra casos in le anglese que es difficile de traducer in
linguas romance e interlingua proque illes non ha iste general
schema de motion causal pro facer verbos intransitive devenir
verbos transitive.

Stanley Mulaik
Traductor

ATOM RSS1 RSS2