[Iste es un traduction del prime parte de un articulo que io es scribente. In le
secunde parte (le qual io mandara) io conta le historia de Paul Revere.
--Julio Dobkin]



PATRES FUNDANTE

Le chefes del generation que luctava le american revolution e postea establiva le
nove republica son appelate in anglese le founding fathers ("fundante patres").
Personas educate in omne parte del mundo sape que le commandator del
Armea Continental, George Washington, ha devenite le prime presidente; que
Thomas Jefferson ha scribite le Declaration le Independentia e plus tarde ha
devinite presidente; e que Benjamin Franklin, famose por habente provate que
fulgure es electricitate, etiam era un leader del revolution. Ma alcun de su
contemporaneos, le nomines de qui son tanto familiar como istes (por infantes
como por adultos) in le Statos Unite non ha essite audite per multe personas in
altere partes del mundo. E in le caso del famose Washington mesme, in le Statos
Unite le  plus famose historia de ille es le conto del ceresiero, un fabula que es
inseniate a juvene infantes statounitense ma incognite por multe personas in
altere paises.

Assi nos considerara al historia de George e le ceresiero, e postea nos
examinara su veritate (or absentia de veritate). Equalmente, le altere sectiones
primemente introducera historias con qual tote infantes statounitense son
familiar, e postea revelara le veritate que le majoritate de americanos de
qualcunque etate non sape.


"Io Non Pote Contar un Mentita"

Como puero mesmo como adulto (secundo le historia) George Washington era
completemente honeste. Un vice ille  ha usate un hachetta per defalcar
le favorite ceresiero desu patre. Quando su patre ha vidite que le arbore ha
essite hachate, ille ha demandate qui ha facite lo.

"Patre, io non pote contar un mentita: io ha hachatte le ceresiero," George ha
dicite. E perque ille ha essite tanto honeste,  su patre non ha punite lo por le
destruction del arbore.

Iste historia, como io ha facite mention, es inseniate a juvene infantes—multe
vices tanto juvene que illes ha poc idea qui George Washington era o que ille
faveva in su vita excepte le destruction de ille arbore in su juventute. Le historia
ha essite inseniate a pueros e pueras depost le secula XIX, e in 1900 Mark
Twain ha scribite de illo  (in "My First Lie and How I Got out of It") in le mesme
maniera como le dramaturgos de Grecia ancian scribeva de mythos grecos: con
le assumption que tote personas in le audientia jam sape completemente le
historia:

    Io non memora mi prime mentita, Illo es troppo distante, ma io
memora mi secundo multo ben. Io habeva 9 dias de etate, e habeva
observate que si un spinula era piccante me e io lo annunciava in le
maniera usual, io era amantemente caressate e commiserate in un
maniera le plus agradabile e recipeva un ration inter repastos anque.
Il era natura  human voler obtener iste ricchessas, e io ha abassate.
Io ha mentite del spinula, annunciante lo quando non existeva. Tu lo
facerea; George Washington lo ha facite; alicuno lo facerea.

  [I do not remember my first lie, it is too far back; but I remember my
second one very well. I was nine days old at the time, and had
noticed that if a pin was sticking in me and I advertised it in the usual
manner, I was lovingly petted and coddled and pitied in a most
agreeable way and got a ration between meals besides. It was
human nature to want to get these riches, and I fell. I lied about the
pin, advertising one when there wasn't any. You would have done it;
George Washington did it; anybody would have done it.]


Le fabula del ceresiero explica le uso que Twain ha facite de Washington como
un symbolo de juvenil honestate, e plus tarde in le mesme essayo ille se refere a
illo  plus explicitemente, etiam con le assumption que tote su lectores jam sape le
detalios e assi ille pote discute le historia sin actualmente lo contate. In veritate,
ille non face mention del arbore ante que le tertie phrase del secunde
paragrapho:


  Concernente ille vice que George Washington ha contate le veritate,
un parola debe esser dicite. Illo era un veritate opportun e judiciose, e
io mesme lo contarea in le circumstantias. Ma io cessarea ibi. Era un
veritate pompose, un veritate alto--un Torre; e io pensa que era un
error continuar e distraher attention de su sublimitate por construir un
altere Torre al latere de illo 14 vices tanto alto. Io refere a su remarca
que ille "non pote mentir." Io haberea alimentate ille remarca al
marinas...Illo haberea recipite un medalia in alcun feria Europee e
haberea recipite un Mention Honorabile mesmo  in Chicago si
haberea essite sparniate. Ma lassa lo passar; le Patre de su Pais era
excitate. Io ha essite in ille circumstantias, e io recollige.
  Con le veritate il contava io non ha objection offerer, como jam
indicate. Io pensa que non era premeditate, ma un inspiration. Con su
fin mente militar, ille ha probabilemente arrangiate per su fratre
Edward reciper le resultatos ceresian, ma per un inspiration ille videva
su opportunitate a tempore e ha facite un avantage de illo. In contante
le veritate il poteva stupefacer su patre; su patre lo dicerea al vicinos;
le vicinos lo propagarea; illo vaderea a tote focares; al fin le facerea
Presidente, e non solmente ille, ma Prime Presidente. Ille era un
puero de vision e era probabile que ille pensarea a iste cosas. Ergo,
in mi mente, ille sta justificate por que faceva. Ma non por le altere
Torre: illo era un error. Ancora, io non sape; post reflection Io pensa
forsan illo non era. Vermente il es ille Torre que face le altere viver. Si
ille non ha dicite "io non pote contar un mentita" il non haberea essite
un convulsion. Ille era le tremor de terra que agitava le planeta. Ille es
le typo de declaration que vive semper, e un facto barnaclate a illo ha
un bon probabilitate a participar in su immortalitate.

  [As regards that time that George Washington told the truth, a word
must be said...It was a timely and judicious truth, and I should have
told it myself in the circumstances. But I should have stopped there. It
was a stately truth, a lofty truth--a Tower; and I think it was a mistake
to go on and distract attention from its sublimity by building another
Tower alongside of it fourteen times as high. I refer to his remark that
he "could not lie." I should have fed that remark to the marines...It
would have taken a medal at any European fair and would have got an
Honorable Mention even at Chicago if it had been saved up. But let it
pass; the father of his Country was excited. I have been in those
circumstances, and I recollect.
  With the truth he told I have no objection to offer, as already
indicated. I think it was not premeditated, but an inspiration. With his
fine military mind, he had probably arranged to let his brother Edward
in for the cherry-tree results, but by an inspiration he saw his
opportunity in time and took advantage of it. By telling the truth he
could astonish his father; his father would tell the neighbors; the
neighbors would spread it; it would travel to all firesides; in the end it
would make him President, and not only that, but First President. He
was a far-seeing boy and would be likely to think of these things.
Therefore, to my mind, he stands justified for what he did. But not for
the other Tower: it was a mistake. Still, I don't know about that; upon
reflection I think perhaps it wasn't. For indeed it is that Tower that
makes the other one live. If he hadn't said "I cannot tell a lie," there
would have been no convulsion. That was the earthquake that rocked
the planet. That is the kind of statement that lives forever, and a fact
barnacled to it has a good chance to share its immortality.]

Le veritate es que le cosa del ceresiero nunquam occurreva. Ante quasi 200
annos Parson Weems, autor de un texto usate in multe scholas statounitense del
seculo XIX, lo ha create de drappo insecate ("out of whole cloth"), como se
describe in anglese le origines de historias que non son ver. Weems ha inventate
iste historia false e diceva in su libro que era le veritate per inseniar a infantes
tanto importante es semper contar le veritate.


[copyright 2000 per J J Dobkin]